MUKABELE CÜZLERİNDEN İLKELER 29

(29. Cüzden Çıkarılan İlkeler)

Mülk suresinin 2. Ayetinde Yüce Allah: "O öyle biridir ki ölüm ve hayatı hanginiz daha iyi iş yapacak diye imtihan etmek için yarattı" beyanıyla müslümanlar için iyi işlerde müsabaka (yarış) yapmayı bir ilke halinde önümüze koymuştur. 15. ayette ise: "O yeri (dünyayı) size boyun büken yaptı; öyleyse yerin omuzlarında (tepeciklerinde) yürüyün ve onun rızkından yiyin ve (şunu da) bilin ki ona (Allah'a) sevk edileceksiniz (veya onun huzurunda toplanacaksınız)" beyan ve buyruğunda bulunarak tepeciklerde yürüyerek elverişli arazileri tesbit edip işlemeyi ilke haline koyarken sonunda hesaba çekileceksiniz uyarısında bulunmuştur.

Kalem suresi 8-10.ayetlerinde: "(İlahi kuralları) yalanlayan, basit (bir konu) olduğu halde çok çok yemin eden, gıybet yapan, laf taşıyan, iyiliğe engel olan saldırgan günahkarlar, nesebi belirsiz, sert-kaba mal ve oğullar sahibi odu diye), ayetlerimiz ona okunduğu zaman –öncekilerin masalları- diyenlere saygı gösterilmemesi" ilke olarak ortaya konmuş, rastgele yemin etmenin doğru olmadığına dikkat çekilmiştir.

Hakka suresi son (52.) ayetinde: "Büyük Rabbinin adını tesbih eyle" emriyle 'Allah'ı tenzih etmek, onun emir ve yasaklarında kusur olmayacağını ilen etme' ilkesi yine tekrar edilmiştir.

Mearic suresi 24 ve 25.ayetlerinde dilenci ve yoksullar için mallarında ayrılmış hak olanlar övülerek yoksullara yardım bulunmak ilkesi değişik bir ifadeyle tekrar edilmektedir.

Nuh suresi 2 ve3.ayetlerinde Nuh (as) ın: "Ey kavmim ben sizin için Allah'a ibadet edin, ona sığının, bana da itaat edin diye açık bir uyarıcı olarak görevliyim" dediği bildirilerek 'Allah'a ibadet, ona sığınmak ve Peygamberlere (dolayısıyla onlara vekil olan alimlere ve diğer tebliğcilere) itaat ilkeleri tekrar edilirken tebliğcilerin sadece müjdeci değil aynı zamanda uyarıcı olmaları gerektiğine işaret edilmiştir. 10, 11 ve 12. Ayetlerinde Nuh Peygamberin: "Rabbinize istiğfar edin (o çok mağfiret edicidir) ki gökten bol bol yağmur yağdırsın, size mal ve oğullarla yardım edip sizin için bahçeler ve nehirler oluştursun" dediği bildirilerek istiğfar ilkesinin faydası açıklanmıştır. 38. Ayette ise Nuh Peygamberin: "Rabbim! beni, anamı babamı ve evime mümin olarak girenleri, inanan erkek ve kadınları mağfiret eyle" diye dua ettiği bildirilerek ana-baba, evimize gelen ve diğer müminler için dua edilmesi ilkesi ortaya konulmuştur.

Cin suresi 1 ve 2.ayetlerinde cinlerin: "Biz güzel bir okuma duyduk ki olgunluğa götürür, biz ona inandık, artık rabbimize asla şirk etmeyeceğiz" dedikleri bildirilerek cinlerin de tevhid ilkesini benimsedikleri açıklanmıştır.

Müzzemmil suresi10.ayette: "Onların söylediklerine sabret ve onlardan güzel bir şekilde uzaklaş" emri verilerek 'tebliğcinin sabır ve ayrılışının bile güzel olması' ilkesi ortaya konulmuştur. Aynı surenin 20.ayetinde: "Kur'an'dan kolay olanı okuyun ve namaz kılın, zekat verin ve Allah'a güzel ödünç verin" emirleriyle Yüce Allah ibadette bile kolaylığın bir ilke olduğunu ortaya koyarken 'Allah rızası için ödünç verme' ilkesi üçüncü olarak tekrar edilmiştir.

Müddessir suresi 2 den 7.ayete kader 'uyarma, Allah'ı tekbir etme, elbiseyi temizleme, haramdan kaçma, çok verdim diye başa kakmama, Allah için sabretme' ilkeleri peş peşe getirilmiştir.

İnsan suresi24, 25 ve 26.ayetlerinde: "Rabbinin hükmüne sabret, onlardan günahkar veya kafire saygı yapma, sabah akşam Rabbinin adını zikret, geceleyin Rabbin için secde et ve uzun gecede onu tesbih et" emirleriyle çeşitli ilkelerin yanında 'Allah'ın hükümlerine boyun bükme' ilkesi ortaya konulmuştur.

Kıyame suresi 16.ayette vahy esnasında gelenleri hemen okumaya çalışan Peygamberimize: "Dilini onunla hareket ettirme" denilerek 'iyi öğrenmek için okunan veya anlatılanı dinlerken başka bir şeyle meşgul olmama' ilkesi ortaya konarak pedagojinin bir esası ortaya konmuştur.