MUKABELE CÜZLERİNDEN İLKELER (7)

(7. Cüzden Çıkarılan İlkeler)

Maide suresinin 87. Ayetinde: “Ey iman edenler! Allah’ın sizler için helal kıldığı şeyleri haram etmeyin ve haddinizi aşmayın” buyrularak helal hiçbir şeyin yasaklanmaması emredilirken 88.ayette Allah’ın bize rızık olarak verdiklerinin helal ve tıbbı (faydalı) olanlarından yememiz ilke haline getiriliyor, helal çemberinin daraltılması engelleniyor.

89. Ayette, yaptığımız yeminleri bozduğumuz takdirde en az on fakiri yediklerimizin ortalamasından doyurmamız veya onları giyindirmemiz, (eğer zengin isek) köle azat etmemiz emredilirken gücümüz yetmiyorsa üç gün oruç tutmamız emrediliyor. 90. Ayette ise alkol, kumar, (tapılmak üzere) dikilen taşlar ve fal okları pislik ve şeytanın işi olarak bildirilip onlardan sakınılması emredilerek bunlardan uzak durmak ilke haline getiriliyor. 92. Ayette: “Allah ve Peygambere itaat edin ve (onlara karşı gelmekten) sakının” fermanı verilerek Allah ve Peygambere itaat ilkesi tekrar ediliyor.
90. Ayette, (hacda) ihramlı iken avlanan kişilerin avın değerini sadaka olarak vermeleri veya on fakiri doyurmaları veya bunun dengi oruç tutmaları emredilerek ilke haline getiriliyor. 96.ayette de deniz avlarının tümünün helal olduğu, ancak ihramlılara bunları avlamak haram olduğu bildiriliyor ve (mahşerde) Allah’ın önünde toplanıp hesap vereceğimiz ve Allahtan korkmamız emredilerek bu ilkenin önemine işaret ediliyor.

Maide suresi 101.ayette: Her şeyin dini hükmünün sorulmaması, aksi takdirde hüküm haram olarak ortaya çıkabilir” uyarısıyla yasakların çoğaltılmasına sebep olunmaması isteniyor. 105. Ayette, önce kendimizi korumamız emrediliyor. Biz doğru yolda isek başkalarının bize zarar veremeyeceği müjdeleniyor ve böylece kuralları önce kendimizin uygulaması ilkesi ortaya konuyor.

106. ayette ölümün yaklaştığı hissedilince yapılacak vasiyette iki adil şahit tutulması ve bu şahitlerin her hangi bir namazdan sonra durdurulup ifadelerinin alınması çok hassas bir ilke olarak önümüze konuluyor.

En’am suresi 11.ayette: “Yeryüzünde gezip dini yalanlayanların (Peygamberleri dinlemeyenlerin) akibetlerinin öğrenilmesi bir seyahat ilkesi olarak önümüze konuluyor. Demek oluyor ki seyahat zevk için değil ders almak için yapılır, yapılmalıdır.

48. Ayette Yüce Mevlamız: “Biz Peygamberleri ancak müjdeleyici ve korkutucu olarak gönderdik” beyanını yaparak İslam’ı tebliğ ederken sadece müjde ile yetinmeyip korkutmanın da bir ilke olduğu ortaya konuyor. 51. Ayette ise: “Rableri yanında toplanacaklarından korkan kişileri ‘Allah’tan başka (gerçek) dost ve şefaatçı yoktur’ diye uyar” emri verilerek ancak Allah’ın huzurunda hesap vereceğine inananların uyarılabileceği bildirilerek önce insanların mahşere inanır duruma getirilmesi bir ilke olarak öne çıkarılıyor. Yani mahşere inanmayanlara “şunu yapmak haram, bunu yapmak helal demek” boşuna bir emek olabilir.
49. Ayette de geçmişi ne olursa olsun artık Allah’a dua (ibadet) eder hale gelip bizden faydalanmak isteyenlerin kovulmaması, onların geçmiş günahlarından veya sefil hayatlarından bize bir zarar gelmeyeceği uyarısı yapılarak mazisi kötü olanlardan da hayır gelebileceği ilkesi ortaya konuyor.
50. Ayette, Allah’ın ayetlerine dalıp kendi kafalarına göre aykırı fikirler veren kişiler konuyu değiştirmedikçe onlarla beraber oturmamak da bir ilke yapılmıştır. 70.ayette de dinlerini oyun ve eğlence edinen ve dünya hayatının şaşırttığı kişileri (ne haliniz varsa görün diyerek) kendi hallerine bırakmakla birlikte “herkesin yapacağı kötülük ile tehlikeye atılacağını hatırlatmak bir ilke olarak önümüze konuluyor. 78.ayette “namaz kılın, Allah’a sığının” emri verilerek namaz kılma ilkesi tekrar ediliyor.
51. Ayette Yüce Rabbimiz: Allah’tan başkasına dua (ibadet) edenlere bile sövülmesini yasaklıyor. Böylece Müslümanlara sövmemek çok önemli bir ilke olarak ortaya çıkıyor.