İnsanlar sıkıntılardan kurtulmam veya sıkıntıya düşmemek için çeşitli yollara başvurur. Ticareti de sıkıntıya düşmemek için yapar; ama bir de bakarsınız ki ticaret yaparken daha büyük sıkıntılar baş göstermiş. İnsanlar meslek seçimi için çok düşünür,  çeşitli meslek veya sanat erbabına sorar ve bir mesleğe girer veya sanata başlar. Ama buralarda da beklemediği sıkıntılarla karşılaşır.

İşte bugün öyle bir ticaretten bahsedelim ki sıkıntılara düşürmek şöyle dursun sıkıntılardan kurtarsın.

Saf suresinin 11.ayetinde bize bunu öğretiyor ve şöyle soruyor: “Ey müminler (inananlar)! Size bir ticaret için kılavuzluk edeyim mi ki on sizi acı azaptan (sıkıntıdan) kurtarsın?” ve arkasından da cevabını kendisi veriyor. “Önce Allah’a ve peygamberine inanacak ve güveneceksiniz arkasından da Allah yolunda mallarınız ve canlarınızla cihad edecek (gayret gösterecek)siniz;  eğer (bilirseniz bu sizin için en hayırlısıdır”

Burada Yüce Rabbimizin mal ile cihad etmeyi can ile cihad etmekten önce zikretmesi mal ile cihad etmedikçe can ile cihad etmenin kurtarıcı olmayacağına işaret etmek içindir. Hatta “malıyla cihad etmeyenler canlarıyla cihad etmek zorunda kalırlar” demektir bu.

Peki… mal ile cihad etmek nasıl olur? Sadece zekât ve öşür vermekle mal ile cihad edilmiş olur mu? Aslında durumu iyi olanların zekat veya öşür vermeleri farzdır. Vermeyenler günahkâr olur.  Esas cihad Farzı hayatın her safhasında yeri geldikçe yapılacak olan cihattır. Alıverişte olduğu gibi yeme içmede de iktisat yapmak, israftan kaçınmak cihattır. Yegâne huzur kaynağı olan İslam’a uygun bir şekilde yayın yapan gazete ve dergileri alıp okumak ve okunmalarını sağlamak cihattır. Aksine sorulduğunda Müslümanım diyecek birçok insanı İslam’a tamamen aykırı ve müstehcen bir şekilde yayın yapan gazete ve dergileri aldıklarını görüyoruz. O gibi gazete ve dergileri almak adeta kendi diniyle savaşmaktır. Çünkü onlar dinimizin ahlakı kurallarını ayaklar altına alıyorlar. Adeta çıplak kadın resimleriyle reklam yapıyorlar. Müstehcen olmadıkları halde fıkralarında İslam’a aykırı inanç telkin edenler de var. Araştırmacıların dışında bir Müslümanın o gibi yayınları alması büyük hatadır. Özellikle kıraathaneler veya çayhanelere alınan İslam’a aykırı neşriyatı okuyarak olumsuz bir şekilde etkilenen kişilerin günaha girmesine sebep olduğu için onları satın alan onların günahına da ortak olur.

Mealini verdiğimiz ayetin hemen arkasından gelen ayette yüce Mevla “Eğer mal ve canınızla cihad ederseniz o sizin günahlarınızı afveder ve sizleri altından nehirler akan bahçelere ve adin cennetlerindeki sağlıklı meskenlere koyar” müjdesini veriyor. Hemen arkasından gelen ayette ise “En sonu (ki onu seversiniz) Allah’ın yardımı ve çok yakın bir fetihdir (zaferdir)” diyerek müjdesini perçinliyor.

Buradaki cennetler Ahiretteki ebedi yaşayacağımız cennetler değil dünya cennetleridir. Zira yardım ve yakın fetihler dünya hayatında söz konusudur. Yani biz Müslümanlar Ahiretteki ebedi cenneti kazanabilmek için dünyamızı cennete çevirmek zorundayız. Nitekim Yüce Rabbimiz Hüd suresi 61.ayet-i kerimesinde: “O sizi topraktan inşa etti ve sizi orayı imarla mükellef kıldı, ona istiğfar edin, sonra ona yönelin” uyarısında bulunarak dünyamızı imar etmemizi emrettiği gibi bu işleri yaparken yaptığımız hataların örtülmesini istememizi de emrediyor. Yani insanlar ne kadar dikkat ederse etsin mutlaka farkına varmadan hata ederler; amma onların örtülmesini isterlerse diğer insanların hataları kanıksamaları önlenmiş olur. 

İşte bizi dünyadaki azab-ı elimden sıkıntılardan kurtaracak, intiharlara sürüklenmekten koruyacak ticaret budur.     

Hamdi GÜNER/Emekli Müftü