Dini bayramlarımızı Türkçemizdeki adıyla anlamaya çalışırsak çok eksik bir mana ile karşılaşırız. Halbuki bayram Peygamber efendimizin dilinde ayin-ya-dal harfleriyle İ Y D şeklinde ifade edilmiştir. İyd kelimesi ile iyadet kelimesi aynı kökten gelmektedirler. Eskilerimizin birçoğu 'iyadet' kelimesinin ziyaret manasına geldiğini bilirler. Hatta daha düne kadar -bayramlaşma- yerine –MUAYEDE- kelimesi kullanılmaktaydı ki aynı zamanda ziyaretleşme demektir. Şu halde dini bayramlarımız birer ziyaretleşme olarak cereyan eder.

Gerçekten bayramlarımız bize ziyaretleşme fırsatı verir. İyd sözcüğünün bir manası da avdet (dönüş) olarak açıklanmıştır. Bir önceki bayramda bize gelen dostlarımıza bir sonraki bayramda bizler gideriz. Böylece dönüşümlü olarak ziyaretlerimiz devam eder gider. Diğer zamanlarda işinden, gücünden ayırıp da ziyaretleşemeyenler bayram sayesinde adeta mecburi olarak ziyaretleşirler.

İşte bu ziyaretler bizlere önemli fırsatlar verir. Ziyaretimize gelen küçükler elimizi öptükten sonra usulen de olsa halimizi, hatırımızı soracaktır. Halimiz iyi olmasa bile Allah'a hamdederek iyi olduğumuzu söyleriz, Böylece Rabbimize karşı nankörlükten kaçınmış olacağımız gibi ziyaretimize gelen yakınımızı, dostumuzu da üzmemiş oluruz. Ama halimizi sormaları bize bazı görevler yükler. Eğere ziyaretimize gelen hakkında hatırımızda güzel şeyler varsa onu tebrik eder ve bu güzellik ve iyiliklerin devam etmesini isteriz. Ama hakkında kötü şeyler duymuş isek onu kırmadan uyarmak icap eder. İyi bilmeliyiz ki elimizi öpenler sözümüzü de öpecek, yani tavsiyelerimizi tutacaktır. Birini tutmasa öbürünü tutacak, bizim sözümüzü tutmasa bile öbürümüzün sözünü tutacak ve daha olumlu adımlar atmaya başlayacaktır. Ayrıca çevremizde cereyan eden kötü davranışlara karşı da küçüklerimizi uyarmamız gerekir.

En önemli olarak da İslam'ı dikkate almayan çevrelerin Ramazanımızı, Kurbanımızı lekelemeye çalışmaları yetmemiş gibi bayramı da lekelemek için programladıkları İslam dışı eğlencelere katılmamaları hususunda uyarmalı, oruç tutarak ve kurban keserek az çok temizlenen ruhlarını o gibi eğlencelere katılarak kirletmemeleri özellikle vurgulanmalıdır. TV kanallarında nice eğlencelerle karşılaşan gençlerimizi bayramda olsun güzel eylemlere hazırlamalıyız.

Aşağı yukarı aynı yaşta olduklarımızla ise bayram dolayısıyla bol bol iştişare etmeli, çevremizdeki olumlu cereyanlara (akımlara) nasıl katkıda bulunabileceğimiz üzerinde, olumsuz davranış ve akımlara nasıl engel olabileceğimiz hususunda fikir alışverişinde bulunulmalıyız. Ramazan gibi kutsal bir ayda bile halkımızın ahlakını bozacak şekilde yayın yapan gazetelere, sahur ve iftar saatlerinde bile kadınlı erkekli karma eğlenceleri ve hem de pespaye kıyafetlerle sunan, iki bayram arasında İslam dışı bir yaşantıya özendiren TV. Kanallarına karşı gençlerimizi nasıl uyaracağımız konusunda strateji belirlemeli, planlar geliştirmeliyiz. En azından o biçim gazete ve TV kanallarının boykot edilmesi gerektiğini kabul ettirebilmeliyiz.

Büyüklerin küçükleri ziyarete gitmesi de söz konusu olabilir. Özellikle iş durumu veya mali ortamı müsait olmayan mahremlerimizi hiç değilse senede bir defa, bayramı fırsat bilerek de olsa ziyarete gitmeli, yardımda bulunmalı ve gerekli öğütleri de vermeliyiz.

İyice hatırlanmalıdır ki dini bayramlar bayram namazıyla birlikte başlar. Bu namazlarda ise Kur'an-ı Kerimin başından Fatiha suresi sonundan da küçük iki sure okunmaktadır. Bunun manası şudur: "Ya Rabbi Ramazan boyu Kur'an-ı Kerim hatmi yapıldı, biz de takib ettik; edemediysek de o hatimleri önemli buluyoruz. Şimdi ise Kur'an-ı Kerimin başından bir, sonundan iki sure okuyarak bunların arasında geçen tüm surelerde zikredilen emirlerini yapacak, haram kıldıklarından (yasakladıklarından) kaçacak ve Kur'an'da geçen kıssalardan ders alarak ona göre kendimize yön vereceğiz." Kurban keserken ise "Benim namazım, kurbanım, hayatım ve ölümüm Allah içindir (Allah için olacaktır)" toplu halde teahhüt etmiş oluyoruz.

İşte Müslüman bayrama böyle mukaveleler ile çıkıyor. Öyleyse bu mukavelenin gereği olarak Allah'ın hoşuna gidecek bir şekilde bayram yapalım; onu lekelemeyelim.

Bu düşüncelerle bayramınız mutlu ve sofralarınız kutlu olsun.