Değişim'in manşetindeki "Bu nasıl ucuzluk" başlığını görür görmez, insanın hayatı bir film şeridi gibi gözünün önünden geçiyor.

Bir tüketicinin raf fiyatları ve kasa fiyatı arasındaki farkı anlaması üzerine bir zincir markette yaşanan olaylardan çıkan, görünenin ardındaki gerçeği gösteren bir haber söz konusu olan... Farkın unutkanlıktan mı, yoksa sistemli mi olduğu konusunda çıkarsama yapmanın imkanı yok. Market yöneticileri pardon diyecektir. İsteyen inanır, isteyen inanmaz.

Kaç müşterinin bu fiyatlardan o ürünleri alıp evine götürdüğünü, başka hangi mallarda bu—gizli veya açık, bilinçli veya bilinçsiz—sahteciliğin yapıldığı konusunu aydınlatmak zor. Tüm malları tek tek alıp satınalma fişine bakılamayacağına göre elde var şirket açıklamaları...

Eskiden olsa daha fazla kınanırdı herhalde. Herkesin—hepimizin saflığından. ... Ahlak diye bir şeyin tüm insanları eşit bağladığına inanılırdı.

Bugün galiba böyle şeylere alıştık. Alıştırıldık.

Bu olayda tüketici uyanık çıkmış. Bu satırların yazarı ömrü boyunca faturada yazan kasa fiyatı ile raf fiyatlarını karşılaştırmış insan değildir.

Salaklıkmış meğer...

***

İnsan utanıyor yazmaya... Öyle olaylar yaşanıyor ki, düzenbazlık kural, doğru düzgün, kuralına göre iş görmek salaklık, geri zekalılık sayılıyor.

Bir öğrenci velisi öğrencisini evine en yakın anaokuluna kayıt ettiriyor. Kayıt esnasında ilkokula kayıt yaptırması gereken okulun başka bir okul olduğu söyleniyor ama ana sınıfı kaydı yapılabiliyormuş. Çocuk küçük. Yapacak şey yok. En yakındaki okul bu...

Ertesi sene aynı veli aynı okula giderek "Ana sınıfını burada okudu, burada devam etmesini istiyorum mümkünse," diyor.

Okul idarecisi karşı çıkıyor. "Alamayız. Buralarda bir adres göstermeniz gerekir"

Veli evine en yakın okulun burası olduğunu, öbür okulun yürüme mesafesi olarak daha uzakta olduğunu belirtiyor ama idareci nuh diyor peygamber demiyor. Veli bunun üzerine, "Eğer mümkünse kayıt edin, edemiyorsanız şeriatın kestiği parmak acımaz" diyor.

İdareci velinin sahtekarlık yaftası altına girmesinde ısrar ediyor: "Bir adres değişikliği yapmanız yeterli. Bizim öğretmen arkadaşlar da böyle yaptı." Sanki sahtekarlığı öğretmen yapınca sahtekarlık olmuyormuş gibi...

Veli: "Ama bu sahtecilik. Beni böyle yollara sokmayın. Olabiliyorsa oluyor, olamıyorsa olamıyor deyin" diyor.

Velinin aynı okulda komşusu ve akrabası olan iki öğretmen giriyor devreye. "Abi sen ne yapıyorsun? Herkes aynını yapıyor."

Veli çocuğunu alıp, daha uzaktaki okula kaydını yaptırıyor...

***

Bir bayan tüketici doğalgaz faturasını öderken, kasaya uzattığı 200 TL'nin sahte olduğu ortaya çıkıyor.

Polis -adliye işlerinden ödü kopan bu bayan, eşine durumu anlatıyor. Parayı "okutmak" akıllarına bile gelmiyor. Evdeki paraların kalanı kısmı tanıdık bir kuyumcuda kontrol ettiriliyor. Tek sahte para Doğalgaz faturasını ödemek için kullanılan...

Evin reisi paranın polise teslim edilmesi işini üstleniyor. Arıyor emniyet müdürlüğünü, 'şu saatte bize gelin parayı da getirin, falanca arkadaş olacak' gibi bilgiler veriliyor. Akşam geç saatlerde sabıkalı para emniyetin yolunu tutuyor.

Yazılıyor çiziliyor. "Yakalanan zanlı üzerindeki falanca seri numaralı 200 TL'ye el konuldu, mahkemeye sevkine vs..." Tüketici "Yahu beni yakaladığınız mı var, parayı size ben getirdi, beni ödüllendirmeniz gerekirdi," dese de yararı yok...

"Rutin uygulama böyle, biz ne yapalım..."

Lahavle... Sabır... Tüketici nezarete atılmadan emniyetten ayrıldığını kar sayar, hafiften bozuk bir asap ile iyi ki hanımı işin içine karıştırmadım diye düşünerek evine döner. Gel zaman git zaman, ömründe mahkeme kapısı bilmeyen, evladının dürüstlüğüne kefil bir babaya, oğlunun kalpazanlıktan yakalandığı anlaşılan bir mahkeme karar metni gider...

"Zanlının yapılan sorgusunda... El konulan para... Yapılan yargılamasında, hüküm verildi... tutukluluğuna mahal olmadığına..."

Baba, oğlunun n operasyon kapsamında yaka paça gözaltına alınmadığına güç ikna edilir...

***

Bu iki olayı yaşayan aynı kişi. Emin olun ki bu konularda bu şahsın anlatması gerekenlerin sadece küçük bir kısmı bu... Buzdağının görünen kısmı...

Şimdi diyeceksiniz ki bu salak kim?

Bir süredir onun yazdıklarını okuyorsunuz...