Yıl 1970... Yer Armutçuk...

Ereğli Kömürleri İşletmesi (EKİ) sosyal hayatın her alanında ağırlığını hissettiriyor. O dönemde belediye falan olmadığından, yolları EKİ yapıyor, okulları EKİ kuruyor, sinemaları EKİ işletiyor. Esasen bir belediye yok ama Türkiye'de birçok ilçede bulunmayan altyapı hizmetleri veriliyor EKİ tarafından.

Hizmetler Armutçuk veya EKİ'nin işletmecilik yaptığı alanla da sınırlı değil. Köylere giden yollar aynı zamanda EKİ'nin işçilerinin servislerinin çalıştığı, kömür kamyonlarının yük getirip götürdüğü yollar olduğundan yolların bakımını da EKİ yapıyor. Kamyonların harıl harıl kömür getirdiği Kireçlik bile ekonoması, sineması, lojmanlarıyla minyatür bir kent görünümünde...

Köylerde yaşayan çocukların ilkokuldan sonra okuma imkanları yok. Köylerin neredeyse hiç birinde elektrik olmadığından okuma ihtiyacı bile bilinmiyor. EKİ'nin kamyondan bozma ahşap kasalı, lomboz delikleri bulunan araçları çok sayıda köyden Armutçuk Özel Ortaokulu'na öğrenci taşıyor. Sadece madencilerin değil, bölge köylerindeki tüm öğrenciler ilkokuldan sonra şanslarını deneme imkanı buluyor.

Büyük bölümü bugün Ereğli kent merkezinin kalburüstü esnaflarını oluşturan girişimciler seyyar tezgahlarda, tek göz dükkanlarda madencilerin gereksinimleri üzerinden kalkınmaya çalışıyor. Eğlence sektöründekiler ise kahvehanelerde kumar oynatıyor, tombala çekiyor. Bazıları istif istif para kazanıyor.

Cumhuriyet bayramlarında "Kandillibaşı" denilen mevkideki Zafer Takı altından tiril tiril giyinmiş ortaokul öğrencileri, ilkokul öğrencileri, baretleriyle madenciler oluk oluk geçip protokolü selamlıyor.

Çay bahçeleri, sinemalar, Ereğli'nin üçte birine hizmet veren dispanseriyle yeni bir ilçe olmaya hazır bir Armutçuk var 1970'te... Günlük gazeteler, haftalık-aylık dergiler Geyikbeli'ndeki iki üç ayrı bakkalda satılıyor. Ereğli-Armutçuk arasında trenler mekik dokuyor.

Cıvıl cıvıl bir Armutçuk...

***

1970... 1975... Armutçuk'ta yaşamak madenciler için statü yükselişi anlamına geliyor. Yıllar 1980... 1985 diye geçerken EKİ Türkiye Taşkömürü Kurumu oluyor (1983) ve altyapı-eğitim gibi sosyal çalışmalarından elini çekiyor. Armutçuk Özel Ortaokulu Milli Eğitime bağlanıyor. Armutçuk lisesi kuruluyor. Armutçuk belde oluyor, belediye kuruluyor. Kireçlik'te önce işçi azalıyor, sonra da tamamen kapanıyor.

1990... Devletin TTK'ya bakışı değişiyor, 1996'da Sağlık Meslek Lisesi kuruluyor. İşçi sayısı azalıyor, kömür üretimi düşüyor... Palazlanan esnaf işyerlerini Ereğli kent merkezine taşıma telaşına düşüyor.

Bölgenin parlayan yıldızı giderek soluyor.

***

Yıl 2015... Yer Kandilli...

Belde vasfı sadece komşu Gökçeler beldesiyle birleşip Kandilli Belediyesi çatısı altında birleşmek suretiyle korunabilmiş. Nüfus düşmüş. Eski günlerin anıları dışında bir şey kalmamış. Alacaağzı bölümü önce özelleştirilmiş, sonra da tamamen kapatılmış.

Bir dönemin minyatür kenti Kireçlik'teki yapılar doğanın merhametine terk edilmiş. Bir zamanların cazibe merkezlerinden olan Kireçlik'te sadece iki aile yaşıyor. Burası termik şirketlerinin ilgi alanlarına girdiği dönemler hariç hiç gündeme gelmiyor.

Armutçuk'ta (Artık Kandilli dememiz gerekiyor) Sinemalar kapanmış, Ereğli ile aradaki en önemli ulaşım aracı olan tren seferleri kaldırılmış, raylar sökülmüş. Birbirinden farklı noktalarda oluşan ekonomik merkezler ortadan kalkmış. Bir zamanların esnaf bölgesi olan Pazaryeri mevkisinde geçmiş zamanın hayaletleri cirit atıyor. Esnafın büyük bölümü ya geldikleri ata yurtlarına dönmüş, ya kapatmış, ya da işyerlerini Ereğli kent merkezlerine taşımışlar.

Sağlık Meslek Lisesi Ereğli ilçe merkezine taşınmış. Eski yol altyapısından tek örnek kapanan (of ki of) Hema Kömür İşletmesi'ne giden bölgede yaşlıların anılarını hatırlatmak için bekliyor. Beldede neredeyse hiç yeni bina yok. Nüfus sayımlarında beldede gözükenlerin büyük bölümünün aynı zamanda köylerinde veya Ereğli Kent Merkezinde de meskenleri var. TTK ile bağları koptuğunda onlar da göçüp gidecek...

Söylemeye insanın dili varmıyor ama Kandilli'de kalanların çoğunu orada tutan tek şey çaresizlik...

Kandilli'yi halen bu çaresizlik ayakta tutuyor.

***

Son söz:

TTK faaliyetine son verdiği için Kireçlik mevta...

TTK faaliyetini azalttığı için Kandilli can çekişiyor...

Siyasi iktidarlar TTK'ya yeterli ilgiyi göstermediği için Zonguldak ağır hasta...