Son dönemde Ereğli'nin il olmasına ilişkin beklentiler söylenti düzeyini aşmaya başladı. Söylentilerin nereden çıktığı tam belli değil ama duyumların bir kısmı ciddiye alınabilecek kişilerden kaynaklanıyor.

Birkaç kişiye doğruca sorduk. Üniversitelere bazı ilçelerin il yapılmasına ilişkin bir çalışma yaptırılmış, ancak içerik konusunda gerçek sayılabilecek bir bilgi yok. Büyükşehir çalışmaları kapsamında bir yapılanmadan mı söz ediliyor, yoksa yeni idari birimler oluşturmanın yolu mu araştırılıyor belli değil. Belli olan tek şey, Ereğli'nin söz konusu il adayı ilçeler arasında yer aldığı...

Anlayacağınız yetkili sayabileceğiniz kimseden resmen bir doğrulama yok ama ortada bir arayış olduğu da yalanlanmıyor.

***

Ereğli, önceleri Bolu sancağına bağlı bir nahiyeyken, Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Zonguldak'ın il olmasıyla birlikte ilçe olmuş. Erdemir'in kuruluşuyla birlikte Prof. Dr. Mübeccel Kıray'ın deyimiyle "Bir balıkçı kasabasından, bir sanayi kentine" evrilerek önem kazanmış.

Zonguldak'ın doksanlı yıllarda önce Karabük, sonra Bartın'ın il olarak küçülmesinin ardından, Ereğli, Zonguldak'ın en önemli ilçesi olma niteliği devam etmiş. Son yirmi yıldır Ereğli'nin de Zonguldak'tan ayrılması değişik vesilelerle gündeme geldi ama bu dönemde gerçek, ciddiye alınabilir bir girişim olduğunu söylemek mümkün değil.

Ereğli'nin il olması gerektiğini savunanlar, kent nüfusunun Zonguldak Merkez nüfusunu aştığı, il ekonomisinin asıl itici gücünü oluşturduğu, yerleşim olarak kendine özgü karakteristikleri olduğu gibi savlar öne sürüyordu. Ereğli'de yaşayanlar, uzun zamandır Zonguldak Merkez ile yatırımlardan pay alma konusunda ilçeye haksızlıklar yapıldığı gibi bazı algıları da besliyor.

Bunun karşısında da iki il çıkarmış bir vilayetin üçüncü bir vilayet çıkarmasının mümkün olmadığını söyleyenler vardı. Dahası, son dönemde büyükşehir çalışmalarının gündeme gelmesiyle birlikte, Ereğli-Zonguldak arasında ayrılık şöyle dursun, çevre yerleşimlerle birleşmeler yapılarak büyükşehir statüsü kazanmasına yönelik yaklaşımlar da peyda olmuştu.

***

Gerçekte bir ilçenin il olması kendi başına bir bölgenin kalkınmasını sağlamak için yeterli görülmüyor. Fakat vilayet statüsü, ilçelerde bulunmayan kamu dairelerinin, bunlarda istihdam edilecek memuriyetler filan derken bir ivme yakalamak için önemli bir çıkış noktası oluşturuyor.

Dahası, bugüne kadar ilçe statüsünde olan yerlere devlet üniversitesi kurulması konusunda önemli teamül engelleri bulunuyor. Bir ilçe il olduğunda, kendi üniversitesi olması olağan kabul ediliyor. Nitekim, 1999'da son il yapılan ilçe olan Düzce'de üniversite geçen on sekiz yıllık süre içinde kendi üniversitesini kurdu ve son on yılda önemli hamleler yapmayı başardı.

Ayrıca, yerleşim birimlerinin ayrılması, devletin on yılı aşkın süredir verdiği yatırım teşviklerinde de ilçeler arasındaki farklılığa bağlı olarak yeni yaklaşımlar, yeni fırsatlar üretebilir ki, böyle bir şeyi istemeyecek ilçe yok denilse yeridir.

Bir ilçenin il olması demek, aynı zamanda o ilçeye bağlı bazı beldelerin de ilçeye dönüşmesi anlamına gelir ki, bu durumda Kandilli'nin ilçe statüsü kazanması, Ormanlı veya Çaylıoğlu merkezli başka bir ilçenin kurulması da gündeme gelebilir. Bir de Alaplı var. Orada da mesela Gümeli'yi ilçe olarak düşünürseniz, küçük ama çok yerleşimli bir vilayet ortaya çıkıyor.

Zaten il fikri bu nedenle cazip geliyor Ereğli'de yaşayanlara...

***

Şu an akademik düzlemde tartışıldığı anlaşılan vilayet olma meselesi, büyükşehir yapılanması ile ilgili bir konu mudur bilinmiyor ama eğer öyleyse, nasıl olup da Ereğli il olacak da Zonguldak büyükşehir olacak anlamak kolay değil.

Zonguldak'ın son büyükşehir girişiminde nüfusu yetmedi. Karabük ve Bartın'ın yeniden ilçe olmayı kabullenmesi mümkün değil. Bu durumda Ereğli'nin nüfusuna il merkezinin ihtiyacı olacaktır. Bu durumda da böyle bir ayrılık olası değil.

Gerçekten neticesi olabilecek bir konu üstünde mi çalışılıyor, yoksa bir nevi suni gündem üzerinde mi konuşuyoruz orası da belli değil. Konu üzerinde resmen bir açıklama yapılana kadar bu soruların cevabını bilemeyeceğiz.

Yine de ortaya çıkan belirtisiz isim tamlaması, Ereğli'de yaşayanların kulağına oldukça hoş geliyor:

"Ereğli Vilayeti!"