ZONGULDAK’TA BİNLERCE İŞSİZ VARKEN ÇİN’DEN İŞÇİ GETİRİLİYOR

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, kömürün başkenti Zonguldak’ta madenlerde çalıştırılmak üzere Çin’den işçi getirilmesi ile ithal kömür fiyatlarındaki artış nedeniyle termik santrallerin üretimi durdurmasını TBMM gündemine taşıdı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’inyanıtlaması istemi ile iki soru önergesi veren Ünal Demirtaş yaptığı açıklamada;

“Ülkemizde ki tek taşkömürü havzası Zonguldak’tadır. Zonguldak havzasının taşkömürü rezervi 1.517 milyar tondur.  Türkiye'nin ortalama taş kömürü tüketimi ise yıllık 36-37 milyon ton civarındadır.Taş kömürü ağır sanayide, termik santrallerde evlerde ve evlerde yakacak olarak kullanılan stratejik bir enerji kaynağıdır. Bu kadar geniş bir taş kömürü rezervi yerin altında dururken, binlerce Zonguldaklı işsizken bu nasıl bir yerli ve milli politikadır?” dedi.

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş önergesinde şunları ifade etti;

“BİR KİLO” BİLE KÖMÜR YOK

“Her ne kadar Zonguldak havzasındaki bu taşkömürü rezervini çıkarabilmek için rödovanslı sahalardaki özel sektör şirketleri olsa da, taşkömürü rezervini   çıkarabilecek asıl kurum Türkiye Taşkömürü Kurumudur (TTK).  Ancak her fırsatta “yerli ve milli olduğu” nu iddia eden Ak parti hükümetleri iktidara geldiği 2002 yılından bu yana “kötü yönetim” nedeniyle TTK’nın ve özel sektörün üretimi her yıl dramatik olarak düşmüştür. 2002 yılında 712 bin ton üretim yapan TTK’nın üretim işçisi açığı giderilmediği, yeterli yatırım yapılmadığı ve kurum yeniden yapılandırılmadığı için kurumun kömür üretimi yıldan yıla düşerek 2016 yılında 911 bin ton, 2017 yılında 823 bin ton, 2018 yılında 686 bin ton, 2019 yılında 734 bin ton taş kömürü üretimi yapılmış, 2020 yılında ise 712 bin tona düşmüştür.  TTK’nın üretimi son 4 yılda yaklaşık 200 bin ton düşmüştür. Bu gün yerin altında 150 yıl yetecek kadar taşkömürü rezervi olan Zonguldak’ta, TTK’da üretiminin çok az olması nedeni ile Erdemir, Kardemir gibi entegre demir-çelik şirketlerinin, ağır sanayi tesislerinin olduğu ve Eren Enerji, Çates gibi termik santrallerin olduğu bölge de ihtiyacı olan kurumlar “bir kilo” bile kömür bulamamaktadır. Bütün bu ağır sanayi fabrikaları ve termik santralleri kömürün başkenti Zonguldak’a ve Türkiye’nin pek yerine Kolombiya’dan, Rusya’dan, Güney Afrika’dan, Kanada’dan kömür ithal etmek zorunda kalmaktadırlar. Her yıl ülkemiz kömür ithalatına ortalama 5 milyar dolar döviz harcamak zorunda kalmaktadır”

ELEKTRİK ÜRETİMİ DURDU

Elektrik Mühendisleri Odası’nın Şubat 2021 tarihli verilerine göre, Türkiye’deki elektrik üretiminde ithal kömürün payı yüzde 9,29’dur. Dolayısıyla ithal kömür ile elektrik üretimi yapan termik santrallerinin, dünya piyasasındaki kömür fiyatlarının artışından etkilenmemesi mümkün değildir. 2020 Eylül ayında 50 dolar seviyesinde olan bir ton ithal kömür fiyatı, 2021 yılı Ekim ayında Avrupa’da 180, Çin’de ise 250 dolar seviyesinde olup, bu fiyatların daha artması beklenmektedir.Yani ithal kömürün fiyatı bugün itibariyle, son 1 yılda yaklaşık 4 kat artmıştır. Piyasa takas fiyatlarının, üretim maliyetlerinin altında olması nedeniyle ithal kömür ile elektrik üreten bazı termik santraller, üretim kapasitelerini düşürerek bazı ünitelerini durdurduğunu açıklamaktadır. Eylül ayı içinde, Zonguldak’taki Eren Enerji Termik Santrali’nin 5 ünitesinden 3’ünde üretimi durdurulduğu açıklanmıştır. Kısa bir süre sonra da, Eren Enerji Termik Santrali'nde 5 ünitenin 4’ünde üretimin durdurulduğu, son ünitenin yarı kapasite ile çalıştığı, yine Zonguldak’taki Çatalağzı Termik Santrali’nde de kömür tedarikinde sorun yaşandığı basına yansımıştır.

Oysa Zonguldak kömür havzasında “doğru politikalar ve iyi bir yönetim” ile yıllık 5 milyon ton TTK, 5 milyon ton da özel sektör eliyle taşkömürü üretimi yapılabilecek kapasitesi vardır. Isı kalorisi yüksek koklaşabilir taş kömürü rezervinin değerlendirilmesi ülkemiz ekonomisi ve sağlayacağı istihdam olanakları açısından büyük bir fırsattır. Ancak ne yazık ki bugün yerli kömür üretimi Ak Partinin hükümetlerinin kötü yönetimi ve yanlış politikaları sonucu   kadar desteklenmemekte, Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun gerçek kapasite ile çalışmasını sağlayacak şekilde işçi açıklarının giderilmemekte ve ülkemiz ithal kömüre mahkum edilmektedir. Dünyada ithal kömürde baş gösteren kriz eğer önlem alınmazsa ilerleyen zamanda ülkemizde de, elektrik üretimi ve istihdam konularında aşılması zor bir noktaya gelme riski taşımaktadır.

KAÇ SANTRAL ÜRETİMİNİ DURDURDU?

Ünal Demirtaş, şu soruların yanıtlanmasını istedi;

1) Önergenin yanıtlandığı tarih itibariyle 2020 ve 2021 yıllarında elektrik üretimi yapan termik santrallerin ithal ettiği toplam kömür miktarı ne kadardır?

2) Önergenin yanıtlandığı tarih itibariyle ithal edilen 1 ton kömürün dolar bazında (veya Türk lirası bazında)  ortalama fiyatı ne kadardır? Önergenin yanıtlandığı tarih itibarıyla Zonguldak’ta TTK’nın çıkardığı 1 ton taş kömürünün fiyatı dolar bazında (veya Türk lirası bazında) ne kadardır?

3) Eren Enerji Termik santralinde üretim durmuş mudur? Durdu ise kaç ünitesinde durmuştur?  Eren enerjinin üretimi durmasının sebebi nedir?

4) 2021 yılında ülkemizde Eren Enerji dışında üretimi durduran başka kömür ile üretimi yapan elektrik santrali şirketleri var mıdır?  Var ise bu santrallerin isimleri nedir? Kaç ünitesi üretimini durdurmuştur?

5) Dünyada baş gösteren kömür fiyatlarındaki artışın Türkiye'deki elektrik piyasasını ve Türkiye'de ithal kömür ile elektrik üreten termik santrallerdeki istihdamı olumsuz etkilemesi riskine karşın Bakanlığınızca herhangi bir tedbir alınmış mıdır?

6) Zonguldak kömür havzasındaki kömür üretiminin yıldan yıla düşmesinin sebebi nedir?

7) Kömür fiyatlarının giderek yükseldiği ve taş kömürü ihtiyacının ithalatla karşılanması nedeniyle büyük cari açık vermemize sebep olan günümüzde, Zonguldak kömür havzasındaki kömür üretimini artırmayı düşünüyor musunuz? Eğer düşünüyorsanız kömür üretimini artırmak için neler yapmayı düşünüyorsunuz?

 8) Zonguldak havzasındaki 1.517 milyar tonluk kömür rezervini çıkaracak, ülkemizi ithal kömüre mahkum olmaktan kurtaracak ve TTK’nın üretimini arttırarak kurumu zarar etmekten kurtaracak üretim işçisi açığını gidermeyi yıllardır kapatılmamasının nedeni nedir?

9) Zonguldak havzasındaki taşkömürü üretimin artırmak için TTK’nın norm kadrosunda belirtilen 7500 üretim işçisi açığını gidermeyi düşünüyor musunuz?  Düşünüyorsanız 7500 üretim işçisi açığını ne zaman gidereceksiniz?

ZONGULDAK GÖÇ VERİYOR,ÇİNLİLER ZONGULDAK’A GELİYOR

TTK’ya ait Bağlık-İnağzı kömür sahasını işleten özel bir şirket tarafından Çin’den işçi getirilmesini de Enerji Bakanı’na soran Ünal Demirtaş; “Zonguldak işsizlikten muzdarip,bin kişilik işçi alımı için 35 bin kişinin başvurduğunu, insanların sadece iş başvurusu yapabilmek için saatlerce iş kuyruğunda beklediği, işi olmadığı için kaçak maden ocaklarında çalışmak zorunda kalıp hayatını kaybeden işçiler hala daha hafızalarımızda…Zonguldak’ta işsizliğin patladığı bu dönemde, madenlerde çalıştırılmak üzere Çin’li işçilerin getirilmesi kabul edilebilir bir durum değildir. Zonguldak taşkömürü madenlerinde Çin’li işçilerin çalıştırılması, Zonguldak’ta var olan işsizliği ve ekonomik krizi daha da derinleştirecektir” ifadelerine yer verdi.

Konuyla ilgili olarak CHP’li vekil şunları ifade etti;

EN BÜYÜK SORUN İŞSİZLİK

Son 19 yılda yani Ak Parti İktidarları boyunca uygulanan yanlış politikalar sonucu Zonguldak, ekonomik ve sosyal sorunları artan, yeni yatırımlar yapılmayan, ekonomisi daralan ve istihdam olanakları azalan bir kent haline gelmiştir. Bu nedenle Zonguldak sürekli göç vermektedir.2002 yılında 627 bin 407 olan Zonguldak nüfusu, 19 yıl sonra 591.204’e düşmüştür. Oysa bu dönemde Zonguldak Türkiye’deki ortalama nüfus artışını yakalamış olsa idi bugün nüfusunun en az 850 bin olması gerekir idi. 

Zonguldak’ın sürekli olarak göç vermesinin en önemli nedenlerinden biri, Zonguldak’ta yaşayan insanların iş bulamamasıdır. Zonguldak’ın en önemli istihdam kaynağı olan madenciliğin ve taşkömürü üretiminin Ak Parti İktidarları tarafından desteklenmemesi kentte işsizliği patlatmıştır.

İTHAL KÖMÜRE 5 MİLYAR DOLAR HARCANIYOR

 Türkiye’nin tek taş kömürü havzası olan Zonguldak’ta, yerin altındaki 1.517 milyar tonluk kömür rezervi çıkarılmayı beklemektedir. Taş kömürünü en doğru şekilde çıkarabilecek olan Türkiye Taşkömürü Kurumu ise günlük siyasi polemiklerin konusu yapılmakta, TTK’nın 14 binlik 500’lük norm kadrosundaki 7 bin 500 kişilik işçi açığı bir türlü kapatılmamaktadır. Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun norm kadrosunda belirlenen kadar üretim işçisi istihdam edilmemesi nedeniyle, TTK’ya ait kömür sahalarının tamamında kurum tarafından kömür çıkarılamamaktadır. Bu nedenle de Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun bazı atıl sahalar rödovans usulü ile özel sektör tarafından işletilmektedir. TTK’daki işçi açıklarının giderilmemesi üretimin düşmesine, üretimin düşmesi de en temel enerji kaynaklarından olan taşkömürünün başka ülkelerden ithal edilmesine neden olmaktadır.Bugün kömürün başkenti olan Zonguldak’ta demir çelik fabrikalarında, ağır sanayide ve termik santrallerde Kolombiya’dan, Rusya’dan, Güney Afrika’dan, Kanada’dan ithal edilen kömür kullanılmaktadır. Bugün itibarıyla ithal taşkömürünü özendiren ama yerli ve milli kömür üretiminin destekleyerek üretimi artıran bir enerji politikası oluşturulmaması sonucunda Türkiye yıllık 38.7 milyon ton kömür ithal etmek,kömür ithalatına ortalama 5 milyar dolar döviz harcamak zorunda kalmaktadır.

TTK’NIN İŞÇİ AÇIĞI KAPATILMALI

Doğru politikalar ile Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun üretimini yıllık en az 5 milyon tona çıkarmak, rödovanslı sahalarda da yine yıllık 5 milyon tona çıkarmak  ülkemizin ihtiyacı olan taşkömürünün önemli bir bölümünü Zonguldak’ın geniş taşkömürü havzasındaki rezervlerden karşılamak, ülkemizi de yıllık ortalama 5 milyar dolarlık ekonomik külfetten kurtarmak mümkündür. Bunun için önce planlı ve kararlı politikalar ile TTK’nın yeniden yapılandırılarak 7 bin 500 kişilik üretim işçisi açığının kapatılması gerekmektedir.

Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait olup atıl olan sahaların rödovans usulü ile işletilmesi ile yerli taşkömürü üretiminin artırılması da mümkündür. Ancak son dönemde rödovanslı sahalarda çalışan maden işçisi sayısında da önemli oranda düşüş yaşanmıştır. Önceden rödovanslı sahalarda çalışan işçi sayısı 5 binlerde iken bu sayı bugün 2 binlere düşmüştür. Ak Parti döneminde TTK’nın üretimi dramatik olarak düştüğü gibi rödonvanslı sahalardaki özel sektör maden şirketlerinin de üretimi düşmüştür.

TAŞKÖMÜRÜ ÜRETİMİ EN DÜŞÜK SEVİYESİNDE

Son olarak,Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait olan ve rödovans usulü ile özel sektör tarafından işletilen Bağlık-İnağzı kömür sahasında çalıştırılmak üzere Çinli bir firma ile taşeron anlaşması yapıldığı, bu kömür sahasında Çinli işçileri çalıştıracağı basına yansımıştır.

Ak parti döneminde uygulanan yanlış politikalar sonucu Taş kömürü üretimin sürekli düşürülmesi nedeniyle kömürün başkenti Zonguldak’ta bile, demir çelik fabrikalarının, ağır sanayi kuruluşlarının ve termik santrallerin ihtiyacı olan taşkömürünün neredeyse %90’ının bile ithal edilmek zorunda kalındığı bir dönemdeyiz. İşte taşkömürü üretiminin Zonguldak tarihinin en dip seviyelerinde olduğu bir dönemde yerli kömürümüzün dahi Çin’den getirilen işçiler tarafından çıkarılacak olması bardağı taşıran son damla olmuştur.

Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ait olan rödovanslı sahalarda yurtdışından gelen işçilerin çalıştırılması karşısında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın sessiz kalması ve bu duruma müdahale etmemesi son derece düşündürücüdür.Taş kömürü üretiminde uygulanan bu yanlış politikalar, yerli ve milli politikalar değildir.

 ÇİNLİ İŞÇİ GELECEĞİNDEN BİLGİNİZ VAR MI?

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, şu soruların yanıtlanmasını istedi;

1)TTK’ya ait olan ve rödovans usulü ile özel sektör tarafından işletilen Bağlık-İnağzı kömür sahasında çalıştırılmak üzere Çin’den işçi getirileceği ve bu konuda Çinli bir şirket ile sözleşme yapıldığı doğru mudur?

2)Eğer doğru ise; TTK’ya ait olan ve rödovans ile işletilen Bağlık-İnağzı kömür sahasındane kadar sürede, kaç işçi ile ne kadar üretim yapılması planlanmaktadır?

3)Eğer doğru ise; TTK’ya ait olan ve rödovans ile işletilen Bağlık-İnağzı kömür sahasında Çinli maden işçilerin çalıştırılacağı konusunda Bakanlığınızın bilgisi var mıdır?

4)Eğer doğru ise; TTK’ya ait olan ve rödovans ile işletilen Bağlık-İnağzı kömür sahasında Çin’den getirilen işçiler ile ne kadarlık bir sürede, kaç ton kömür çıkarılması hedeflenmektedir?

5)Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun bin kişilik işçi alımı için 35 bin 320 kişinin başvuru yaptığı, iş bulamadığı için kaçak maden ocaklarında binlerce maden işçisinin hayatını kaybettiği, Zonguldak’ta madenlerde çalışmayı bekleyen on binlerce işsiz Zonguldaklı genç varken TTK’ya ait rödovanslı sahalarda çalışmak üzere Çin’den işçi getirilmesi sizce doğru mudur?

6)Zonguldak’ta ve ülkemizde işsizlik rakamları günden güne yükseliyorken, mevcut iş alanlarında yurt dışından gelen işçiler yerine Türk işçilerin çalıştırılmasını teşvik etmek için işçilik maliyetlerini azaltarak işverenlere destek olmayı düşünüyor musunuz?

7)Zonguldak’taki madenlerde çalışmak üzere son 5 yıl içinde, yıllar bazında ayrı ayrı belirtilmek üzere, yurt dışından toplam kaç işçi gelmiştir?

Haber : Muhammet Sorhan