Türkiye'deki barajlara 'tedbir' uyarısı...
Türkiye'deki barajlara 'tedbir' uyarısı...
Brezilya'da maden atık barajının çökmesi sonucu 150
kişinin hayatını kaybettiği, 186 kişinin de halen kayıp olduğu olayda gözler
Türkiye'ye çevrildi. Göletler hariç 786 barajın bulunduğu Türkiye için uyarıda
bulunan Prof. Dr. Hakan Kutoğlu, "Ülkemizde de buna benzer maden atık
barajları, termik santral atık barajları, belediyelerin içme suyu barajları,
elektrik santralleri söz konusu. Bunların da ne kadarının deformasyon ölçmesi
yapılıyor ne kadarının izlemesi yapılıyor açıkçası bilmiyoruz. Eğer
yapılmıyorsa bunların mutlaka yapılması ve takip edilmesi gerekir" dedi.
Geçen 25 Ocak günü
Brezilya'nın Manas Gerais eyaletinde bir maden atık barajının aniden çökmesi
nedeniyle 150 kişi hayatını kaybetmiş, 186 kişinin ise halen kayıp olduğu
belirtilmişti. Güvenlik kameralarına da saniye saniye yansıyan olayın ardından
gözler Türkiye'ye çevrildi. Maden atık barajları, termik santral atık
barajları, belediyelerin içme suyu barajları elektrik santralleri olmak üzere
786 barajın bulunduğu Türkiye'de bu rakama göletler ise dahil edilmedi.
BEÜ Afet Merkezi
kurucu üyesi ve Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Türkiye'de
de benzer olayların yaşanmaması için söz konusu barajları izleyebilecek
teknolojiye dikkat çekerek uyardı.
BREZİLYA'DA BARAJ DEĞİL İHMAL ÖLDÜRMÜŞ
Yüzlerce kişinin
hayatını kaybettiği olayın aslında erken uyarı sistemi ile önceden tespit edilebileceği,
etki alanı içerisinde bulunan insanların olay öncesi bölgeden
uzaklaştırılabileceği belirtildi.
Kutoğlu,
"Brezilya'da çok elim bir baraj kazası meydana geldi. Bir maden atık barajı
aniden çökerek yüzlerce insanın canına mal oldu ve şu anda bildiğimiz kadar
200'ün üzerinde insan kayıp durumda ve ölü sayısının artması çok yüksek
ihtimal. Bu baraj kazaları aslında erken uyarı yapılabilecek kazalar. Bir kere
doğaya insan unsuru yapı yerleştirdiğinizde bu her zaman bir can ve mal kaybına
bir risk ve tehdit oluşturur. Baraj kurduğunuz zaman da mutlaka bu baraj bir
tehdittir. Bu barajın yıkılma olasılığı düşük ihtimal de olsa bulunur.
Dolayısıyla bu tip tesisler yapıldığı zaman artık günümüz koşullarında mutlaka
ve mutlaka bunların deformasyon ölçümlerinin yapılması ve duyarlı sensörlerle,
nem ölçerler veya termal kameralarla bunların izlenmesi gerekir. Böylece baraj
çökmesi gibi tehlikelerin gerçekleşmeden önce erken uyarıların yapılması
amaçlanır. Eğer böyle bir sistem olsaydı baraj çökmeden önce barajın etki alanı
içerisinde yaşayan veya çalışan insanları erken uyarı yapıp bu insanları olay
olmadan önce hayatlarını kurtarmak mümkün olabilirdi. Dolayısıyla bu baraj
kazasında ölen insanlar maalesef teknik anlamda değerlendirmek gerekirse ihmal
nedeniyle hayatlarını kaybetmişlerdir" diye ifade etti.
"İZLEME SİSTEMİ OLSAYDI, BÖLGEDEKİ İNSANLARIN BOŞALTILMASI MÜMKÜN OLABİLİRDİ"
Prof. Dr. Hakan
Kutoğlu, güvenlik kameralarınca da saniye saniye kaydedilen faciayı
gazetecilere değerlendirdi. Görüntülere yansıyan alanın sağlıklı gibi gözükse
de su yalıtım sistemindeki sızıntı nedeniyle facianın yaşandığını aktaran
Kutoğlu, teknolojik aletlerle yapılabilecek izleme sistemi sayesinde insanların
hayatlarının kurtarılabileceğini aktararak şöyle devam etti:
"Bu kazayı
inceleyecek olursak barajın gayet sağlıklı olduğu gözüküyor ama bu görüntünün
çok aldatıcı olduğu görülüyor. Birdenbire o katı yer kabuğu adeta çamur yığını
olarak aşağıya akıyor. Demek ki burada baraj gövdesi ile su arasında bulunması
gereken su yalıtım sisteminde sızıntı olmuş. Bu sızıntı nedeniyle barajın ön
tarafına gövdeye su kaçağı olmuş, sızıntı devam etmiş. Barajın gövdesi artık
stabilizesini kaybetmiş ve çamur yığınına dönmüş ve artık kendini aşağıya doğru
bırakmış. Onun arkasındaki su tabakası serbest kalıp bütün yüzlerce kişinin
kaybolmasına neden olmuş. Oysa burada bir izleme sistemi olsaydı, bir termal
kamera sistemi, toprak nemi ölçme veya diğer jeodezik yöntemlerle deformasyonu
izleme çalışma yapılmış olsaydı buradaki su sızıntısının toprak içerisinde
yayılması tespit edilip bu barajın yıkılmadan önce tedbir alınması,
alınamıyorsa da burada yaşayan ve çalışan insanların o bölgeden boşaltılması
mümkün olabilirdi."
'TÜRKİYE'DEKİ BARAJ
VE GÖLETLERİN İZLENMESİ GEREKİYOR'
Haber : İHA