Mutfakta Yangın devam ediyor...

Aralık 2020’de mutfak harcaması bir önceki aya göre yüzde 2,22 oranında arttı.

Mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 46 seviyesinde gerçekleşti.  Gıda harcamasını oluşturan gruplarda toplam artış ise aylık yüzde 15,35 seviyesinde oldu. Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 16,91 düzeyinde gerçekleşti.  Gıda harcamasında meydana gelen aylık binde 2,22’lik artış aile bütçesinde bir önceki aya göre yaklaşık 55,41 TL bir ek yük getirdi. Buna göre Aralık 2020’ de Zonguldak’ta yaşayan 4 kişilik bir ailenin aylık gıda harcaması 2.555,00 TL oldu.

Geçtiğimiz yıl Aralık 2019’da mutfak harcaması bir önceki aya göre binde 0.80 oranında artmış, mutfaktaki yıllık artış ürün bazında yüzde 15.65 seviyesinde gerçekleşmişti.  Aynı dönemde mutfaktaki yıllık enflasyon ise yüzde 7,33 düzeyinde gerçekleşmişti. Yaklaşık bir yıl Çin’de ortaya çıkan ve kısa sürede pandemi haline gelen Covit 19 virüsünün (korona) ülkemizi de etkisine aldığı Mart-Aralık dönemini kapsayan 10 aylık dönemde mutfaktaki artış ise yüzde13,87 düzeyinde oldu.  Ocak 2021-Aralık 2021 dönemini kapsayan 2.825,90 TL yeni asgari ücret Aralık ayında 4 kişilik ailenin sadece mutfak giderini karşılayabiliyor. Asgari ücretin mutfak harcamasından geri kalanı 275,90 TL ile aile kira, giyim, yakacak, eğitim vb. diğer harcamalarını karşılamak zorunda. Ailenin sadece mutfak giderini karşılayabilecek düzeydeki asgari ücret çalışanların ne durumda olduğunu net olarak ortaya koyuyor.

Genel Maden İşçileri Sendikasının her ay yaptığı 1 çalışan, bir ev hanımı eş ve 2 çocuktan oluşan çekirdek madenci ailesini kapsayan Gıda Harcaması Araştırmasını oluşturan harcama gruplarında Aralık 2020 de şu değişimler gözlemlendi.

Süt ürünleri grubu; Bu grupta Aralık ayında tespit edilen yüksek oranlı artışlar dikkat çekti. Önceki ay ile birlikte süt fiyatlarına gelen toplam yüzde 25’lik artış doğal olarak süt ürünlerine de yansıdı. Tam yağlı beyaz peynir yüzde 4,83,  yoğurt 5,88, Eski Kaşar yüzde 7.86, koyun peyniri yüzde 7.71, taze kaşar yüzde 1.35 oranında arttı. Bu grupta ortalama artış yüzde 5,87 oranında gerçekleşti.

Et ürünleri grubu; Bu grupta, kırmızı et ürünlerinde geniş halk kesimlerinin çoğunlukla tükettiği kıyma, kuşbaşı et ve kemikli ette önemli bir artış görülmedi.  Kuzu etinde ortalama yüzde 2’lik bir artış tespit edildi. Kırmızı et grubunda ortalama artış yüzde 1 civarında oldu. Yaklaşık 1 yıldır tüm dünyada etkisini sürdüren Covit 19 pandemisi nedeniyle vatandaşların sakatatlarda ki talebi fiyatlara artış olarak yansımaya devam ediyor. Aralık ayında sakatat ürünlerin fiyatları ortalama yüzde 9.48 oranında arttı.

Dar gelirli ailelerin en çok tükettiği ana gıda ürünü olan beyaz et grubunda yani tavuk etinde Aralık ayında yüzde 4.74 oranında bir artış tespit edildi. Hayvansal ürünler grubunda yer alan yumurta fiyatlarında artış tespit edilmedi.

 Aralık ayında da balık ürünlerinde bir önceki aya göre önemli bir değişim tespit edilmedi.

Bakliyat ve Tahıllar grubu; Bakliyat grubunda kuru fasulye ve nohut fiyatlarında önemli bir değişim olmazken, kırmızı mercimek yüzde 6.25, yeşil mercimek yüzde 11.58 ve barbunya yüzde 1 oranında arttı. Tahıllar grubunda ailelerin en önemli beslenme ürünü olan ekmek fiyatlarında değişim olmadı. Tahıllar grubunda Aralık ayında dikkat çeken önemli artış yüzde 9 oranı ile pirinç fiyatlarında tespit edildi. Diğer ürünlerde önemli bir değişim olmadı. Bakliyat ve tahıllar grubunda aralık ayında ortalama yüzde 3.12 oranında bir artış meydana geldi.

Aralık ayında sebze ve meyve grubunda fiyat değişimlerindeki hareketlilik devam etti.  Özellikle turfanda ürünlerde yüksek oranlı fiyat artışları tespit edildi. Bu grupta turfanda sebzelerden; dolmalık biber yüzde 12.50, yeşilbiber yüzde 25, domates yüzde 12.50, taze fasulye yüzde 13.33, salatalık yüzde 17.66, patlıcan yüzde 13.33 oranında artan ürünler oldu. Turfanda ürün kabak fiyatlarında ise değişim tespit edilmedi. Lahana, ıspanak, marul, pırasa, kışlık soğan gibi mevsim ürünlerinde değişim olmadı. Kışlık patates fiyatında ise bir önceki aya göre yüzde 19.54 oranında artış meydana geldi.

Meyve Gurubunda Aralık ayında ortalama fiyat artışı yüzde 12.35 oldu. Ürün bazında armut yüzde 10.25, elma yüzde 6.66, limon yüzde 20, üzüm yüzde 25, nar yüzde 20 oranında arttı.

Yağlar ve yağlı tohumlar grubu; bu grupta Aralık ayında da bir önceki ayda olduğu gibi artışlar devam etti. Özellikle Ayçiçek yağındaki yüksek oranlı artış bu ay da devam etti. Ayçiçek yağı Aralık ayında yüzde 8.68 oranında zamlandı. Zeytinyağında ise yüzde 1.65 oranında bir artış tespit edildi. Bu grupta ortalama artış oranı yüzde 4.56 oldu.

Şekerli ürünler, baharatlar ve çaylar,  salça ve konserve grubunda Aralık ayında önemli bir artış tespit edilmedi.  

2020 Aralık ayında 4 kişilik bir madenci ailesinin; gıdanın yanı sıra kira, yakacak, giyim, ulaşım, sağlık, eğitim, kültür ve eğlence gibi zorunlu harcamalarını da kapsayan asgari geçim düzeyi, diğer bir deyişle Yoksulluk Sınırı aylık 154 TL artış ile 7.096  TL oldu.

Dört Kişilik Ailenin Aralık 2020 Gıda Harcaması Tablosu

Haber : Ç Koç