Bir görüşe göre, insanın kendisi dışında biri için bir şey yapması mümkün değildir. En içten hayır hasenat işleri bile aslında kendi içindeki bir eksikliği gidermenin, başka türlü doldurulamayan bir boşluğu doldurmanın yoludur.

Bir sokak kedisine eski bir melamin kase içinde yarım bardak süt veren bir kişi, o kedinin karnının doyduğunu bilmekten ziyade, onun kendisine şükran duymasını ister. Kendisini bu hareketi yapmadığında hissedeceğinden daha fazla insan hisseder. Bu durumda sahiden de kediye mi kendisine mi iyilik yaptığını kestirmek güç. Bu yaklaşım doğruysa, her halükarda işin içinde insan olmak var.

İnsan olmak için yaptığımız her şey güzeldir. Bizatihi güzelliğin kendisi insan olmaktan ibarettir. Bunun için yapmamız gereken şey öyle karmaşık falan değil. Tek yapmamız gereken, insanca, daha insanca davranmak.

Bu yaklaşım, bireyciliği teşvik ediyor zannedilmesin. İnsan sosyal bir varlık olduğundan, daha fazla insan olmanın yollarını içinde yaşanılan toplumda bulmak mümkündür sadece. Nietzsche'nin insanların "Kendilerinin toplamından daha büyük bir şey" yaratmak üzere bir araya gelmesinin yerinde ve gerekli olduğunu savunduğu kalmış akılda...

***

Eskiden Armutçuk, şimdilerde ise Kandilli dediğimiz, Ereğli'nin tek taşkömürü bölgesinde, TTK bünyesinde çalışan madenciler, Türkiye'nin dört bir tarafında yaşanması muhtemel yeraltı kazaları başta olmak üzere, sel, deprem, yangın ve başka doğal afetlerde arama kurtarma çalışması yapmak için "Beyaz Melekler" adında bir arama kurtarma timi oluşturdu.

Yukarıda, "Kendilerinin toplamından daha büyük bir şey yaratmak"tan söz edildi ya. İşte bu ekip, onun tartışmasız bir örneğidir.

Sürekli tehlike altında çalışmak, insanları başka insanların hissettiklerine daha duyarlı kılar, empati yeteneğini geliştirir. 1999 yılında yaşanan depremlerden birinde arama kurtarma faaliyetlerine katılmış madencilerden birinin anlattıkları hep aklımdadır. "Anlatılır gibi değil, sağ insan bulabilir miyiz diye tek tek binaları taradık. İçeride sağ kalanların halini düşününce durup dinlenmek akla bile gelmiyordu. Kurtarma işini üstlenenler iyi niyetli ama bilgisizler" demişti. Tanıtım toplantısına katılan, 99 depreminde madenciler tarafından kurtarılan işadamının söyledikleri de—ki yerel basında bunları bulabilirsiniz—madencinin empati kurma kabiliyetinin altını çiziyor.

Maden işçileri dışında pek az kişi bir noktaya galeri açarak girmek için gereken güvenlik önlemlerini almayı, domuzdamı çatıp ilerlemeyi bilebilir.. Selde rafting botlarıyla mahsur kalanları kurtarmak, bir enkaz yığını altından gelen bir sese ulaşmaya hiç benzemez. Zonguldaklı madencilerin kurtarma çalışmalarının gediklisi oluşunun nedeni budur.

Tabii afetlerin yaşanmamasını ümit etmenin yararı yok. Deprem olmazsa sel, sel olmazsa çığ, heyelan falan. Mutlaka olacak bu işler. Bu yüzden o gün geldiğinde daha eğitimli, daha donanımlı ekipler oluşturmakta yarar var. Bu işi organize eden Madenci yakınları sosyal dayanışma ve kültür derneğini kutlamak gerek.

Beyaz Melekler'in kanatları üstünde yaşam yolculuğuna devam etme fırsatı bulacakların kim olacağını şimdiden bilmek mümkün değil. Ben, sen, o, biz, siz onlar... Hepimiz bir gün onlara ihtiyaç duyabiliriz.

***

Lösemili Çocuklar Vakfı'nı (LÖSEV)i tanımam yaklaşık on yıllık bir sürece dayanır. Geçtiğimiz yıllarda kaybettiğimiz sevgili dostum Zeki Erkez LÖSEV il temsilcisiydi. Toprağı bol olsun, hem lösemi, hem de LÖSEV konusunda bilgisinden çok yararlanmışımdır.

Erkez'in zamansız gidişinin ardından LÖSEV'in Zonguldak ve Ereğli bölgesinde faaliyetleri devam etti. Geçtiğimiz günlerde Sazdan Adam Grubu diye bildiğimiz müzik topluluğunun üyeleri, yakalananların saçlarını döken bir hastalık olan Lösemiye dikkat çekmek için saçlarını kazıttı.

Lösemi, tedavisi olan, ancak uzun süren bir hastalık. Tedavi sürecinde hastaların saçları dökülüyor, başka insanlardan veya sosyal ortamlarda yaygın virüslerle temas etmemeleri için—yani eskiden kamuoyunda lösemi hastalığını yaymamak için takıldığına dair basmakalıp yanılgının tam tersi—maske takıyorlar.

LÖSEV de bu insanların tedavi koşullarının iyileştirilmesi, çeşitli problemlerinin aşılması için kurulmuş bir vakıf. "Kendilerinin toplamından daha büyük bir şeyin parçası olabilmek" isteyenlerin bir araya geldiği bir topluluk bu.

Yazının başında belirtildiği üzere, sadece "İnsan olduğunu daha iyi hissedebilmek" için yapılan faaliyetler bunlar. Sonuçları da mutlaka insanca, çok insanca olacaktır.

Birisi onlardan birine, "Bugün kendin için ne yaptın?" diye sorduğunda, "Başında saç olmayan, ağzı bir maskeyle kapalı bir çocuğun gözlerinde bir gülümseme gördüm" cevabını verebilirler. Sakın cevapla soru arasında bağıntı olmadığını düşünmeyin!

Başkası için bir şey yapmayan, kendisi için bir şey yapmamış demektir.