FINDIKTA ALİCENGİZ OYUNU MU?

Karadeniz Bölgesi'nin tamamında üretimi yapılan fındıkta yeni sezon için çalışmalar başladı. Çok uluslu firmaların Türkiye'nin fiyatlardaki belirleyici niteliğini ortadan kaldırmak için farklı ülkelerde fındık yetiştiriciliğini hedefledikleri bildirildi.

Aralarında Zonguldak'ın da bulunduğu Karadeniz Bölgesi'nin büyük bölümünde üretilen fındıkta, 2017 sezonu hazırlıkları başladı. Fındık bahçelerinin ilk temizlik çalışmaları büyük oranda tamamlandı. Bu çalışmalar devam ederken, bir yandan da fındık üstüne oynanan oyunlar da yeniden gündeme geliyor.

Toprak Mahsulleri Ofisi'nin '2016 Fındık Sektör Raporu'na göre Dünyada fındık tüketiminin tamamına yakını Avrupa ülkeleri tarafından gerçekleştiriliyor e ve büyük ölçüde çikolata ve şekerleme sanayinde ham madde olarak kullanılıyor.

Dünya fındık ihracatının son 5 yıllık ortalaması kabuklu fındık karşılığı 684 bin ton olarak gerçekleşti. Bunun %75'ini Türkiye yaptı. Dünya fındık üretim ve ihracatının çok önemli bir kısmını Türkiye'nin sağlamasından dolayı ülkenin iç piyasada uyguladığı politikaların dünya piyasaları ve fiyatlarına etkisi de fazla oluyor.

Fındık Türkiye, İtalya, İspanya, ABD, Şili, Çin, İran, Yunanistan, Fransa, Azerbaycan, Rusya ve Gürcistan'da yetiştiriliyor. Son 5 yıllık ortalama veriler dikkate alındığında ülkemiz üretimi 537 bin ton (%67), diğer ülkelerin üretimi ise 270 bin ton (%33) civarında. Dünya fındık fiyatlarının belirlenmesinde ülkemizde oluşan fındık fiyatları etkin rol oynuyor. İhraç fiyatının yüksek olması durumunda en büyük rakiplerimiz olan İtalya ve İspanya, AB'nin sağladığı destekler ve nakliye avantajını kullanarak daha düşük fiyatla stoklarını eritiyor. Hasat dönemlerine devrolan stoklar ise genellikle ülkemizde kalıyor.

TEK AMAÇ FİYAT DÜŞÜRMEK...

Rapora göre Türkiye'nin birim alandan diğer üretici ülkelerden daha düşük verim elde etmesi, uluslararası piyasalardaki rekabet gücünü azaltıyor. Dünyadaki en büyük fındık ithalatçısı ülkeler sırasıyla İtalya, Almanya, Fransa, Kanada, Belçika, Rusya ve İsviçre'dir. Çikolata ve Şekerleme sanayisinin gelişmiş olduğu ithalatçı ülkeler, aynı zamanda fındığın ikamesi olan bademin de en önemli alıcısı durumunda.

Raporda şu ifadeler yer aldı:

"Bununla birlikte Azerbaycan ve Gürcistan'daki üretim artışının önümüzdeki yıllarda Türkiye'nin fındık ihracatını olumsuz etkileyebileceği söylenebilir. Son yıllarda dış piyasalarda fındık fiyatlarının yüksek olması ve bu ülkelerde üretim maliyetlerinin düşük olması nedeniyle fındık üretimi yaygınlaşıyor. Çikolata sanayinde faaliyet gösteren firmalar da ham madde giderlerini azaltmak amacıyla Azerbaycan ve Gürcistan'da fındık yetiştiriciliğini teşvik ederek Türkiye'nin pazardaki etkinliğini azaltmayı hedefliyor."

Raporda ayrıca, "Bir diğer husus da fındığın ikame ürünü olan bademin dünyada tüketiminin ve çikolata, şekerleme sanayisinde kullanımının artmasıdır. Badem fiyatlarının fındığa göre daha istikrarlı olması ve Kaliforniya Pazarlama Kurulunun izlemiş olduğu etkin pazarlama politikasının etkisiyle dünyadaki badem ithalatı, fındığa göre daha hızlı bir şekilde artmaktadır" teşhisi yer aldı.

YENİ FINDIK POLİTİKASI ŞART...

Raporda Türkiye'nin fındık verimindeki dalgalanmalara dikkat çeken bölümü de ülkenin ulusal bir fındık politikası geliştirmesinin önemine dikkat çekiyor.

Raporda, "Türkiye'nin fındık veriminde yıllara göre önemli dalgalanmalar da görülmektedir. İklim Şartları, gerekli kültürel işlemlerin yeterince yapılmaması ve fındık bitkisinde görülen periyodisite gibi etkenler verimdeki dalgalanmayı artırmaktadır. Fındık bahçelerinin genelde yaşlı olması, ocakların ise sık dikili olmasından dolayı Trabzon, Giresun ve Ordu illerindeki verim seviyesi; Kocaeli, Sakarya ve Düzce illerinin verim seviyesine göre daha düşüktür. Sakarya ve Düzce illerindeki üreticilerin işletme büyüklükleri ve verim düzeylerinin daha yüksek olması nedeniyle bu bölgedeki dikim alanları hızla artmaktadır" deniliyor.

İÇ TÜKETİM SINIRLI...

Raporda iç tüketime ilişkin olarak da "Fındığın iç tüketimi konusundaki veriler yetersiz olup üretim ve ihracat miktarları ile devir stoklarından yola çıkılarak kabuklu fındık cinsinden iç tüketimin yıllık 100–120 bin ton civarında olduğu tahmin edilmektedir. Yetersiz tanıtım ve bilgi eksikliği, fiyatların yüksek bulunması, çerez olarak tüketiminin yaygın olmaması ile ikame ürünlerin fazlalığı gibi etkenler tüketimin artırılmasındaki en önemli engelleri oluşturmaktadır" ifadeleri yer aldı.

Haber : Hüseyin Aksakal