AK Parti'nin Anayasa Uzlaşma Komisyonu'na sunduğu yeni Anayasa önerisinin başlangıç bölümünde, "Herkesin insan haysiyetinden kaynaklanan evrensel hak ve hürriyetlere sahip olduğu inancıyla her türlü ayrımcılığı reddeden, kültürel zenginliğimizin kaynağı olan etnik ve dini farlılıklarımıza saygı duyarak müşterek tarihimiz ve değerlerimiz etrafında birlikte yaşama arzusuyla hareket eden biz Türk Milleti; demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne dayanan bu Anayasayı egemen irademizin ifadesi olarak kabul ve ilan ederiz" ifadelerine yer verildi.

DEVLETİN ŞEKLİ VE TEMEL İLKELERİ

AK Parti'nin önerisinde "Devletin Şekli ve Temel İlkeleri" bölümünde şu ifadeler yer aldı:

"Devletin şekli 'Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir', Cumhuriyetin nitelikleri 'Türkiye Cumhuriyeti, insan haklarına dayanan, demokratik, lâik ve sosyal bir hukuk devletidir', Devletin bütünlüğü, resmî dili, bayrağı, millî marşı ve başkenti, 'Türkiye Devleti ülke ve millet olarak bölünmez bir bütündür. Resmî dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı 'İstiklâl Marşı'dır. Başkenti Ankara'dır."

"Devletin temel amaç ve görevleri" maddesinde, "Devletin temel amaç ve görevleri, milletin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleri ile bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır" ifadeleri yer aldı.

"Egemenlik" maddesinde, "Egemenlik kayıtsız ve şartsız Milletindir. Türk Milleti, egemenliğini seçtiği temsilcileri aracılığıyla ve halkoylaması yoluyla kullanır. Egemenliğin kullanılması, hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz" ifadesi önerildi.

AK Partinin anayasa önerisinde, "Yasama yetkisi, Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Yürütme yetkisi, Başkan tarafından kullanılır. Yargı görevi, bağımsız ve tarafsız mahkemelerce yerine getirilir" ifadeleri yer aldı.

"Anayasanın bağlayıcılığı ve üstünlüğü" maddesinde, "Anayasa hükümleri bütün devlet organlarını ve kişileri bağlar. Kanunlar Anayasaya aykırı olamaz" önerisi sunuldu.

MALİ, EKONOMİK VE SOSYAL HÜKÜMLER

Öneride "Mali, Ekonomik ve Sosyal Hükümler" bölümünde şu öneriler yer aldı:

"Bütçe ve Kesin Hesap

Kamu idarelerinin harcamaları ile kamu iktisadî teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları, kanunla belirlenen esas, usul ve sürelere uygun olarak bütçelerle yapılır.

Merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve kontrolü kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.

Bütçe Komisyonu merkezî yönetim bütçe kanunu tasarısını, malî yılbaşından en az yetmişbeş gün önce, Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar. Bütçe kanunu Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülür ve malî yılbaşına kadar karara bağlanır. Mali yılbaşına kadar bütçe kanununun kabul edilmemesi halinde, bütçe kanunu kabul edilinceye kadar bir önceki mali yıl bütçe kanunundaki hükümler uygulanır.

Bütçe kanununun Genel Kurulda görüşülmesi sırasında, gider artırıcı veya gelirleri azaltıcı önerilerde bulunulamaz.

Merkezî yönetim bütçesiyle verilen ödenek, harcanabilecek tutarın sınırını gösterir. Carî yıl bütçesindeki ödenek artışını öngören değişiklik tasarıları ile carî ve izleyen yılların bütçelerine malî yük getiren tasarı ve tekliflerde, öngörülen giderleri karşılayabilecek malî kaynak gösterilmesi zorunludur.

Merkezi yönetim kesin hesap kanunu tasarısı, ilgili olduğu mali yılın sonundan başlayarak en geç altı ay sonra Bütçe Komisyonu tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Kesin hesap kanunu tasarısı, yeni yıl bütçe kanunu tasarısıyla birlikte görüşülür ve karara bağlanır. Kesin hesap kanunu tasarısının hazırlanması ve görüşülmesi ile ilgili diğer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.

Piyasaların geliştirilmesi

Devlet, para, kredi, sermaye, mal ve hizmet piyasalarının sağlıklı ve düzenli işlemelerini sağlayıcı ve geliştirici ve tüketicileri koruyucu tedbirleri alır; piyasalarda fiilî veya anlaşma sonucu doğacak tekelleşme ve kartelleşmeyi önler.

Dış ticaretin ülke ekonomisinin yararına olmak üzere düzenlenmesi amacıyla ithalat, ihracat ve diğer dış ticaret işlemleri üzerine vergi ve benzeri yükümlülükler dışında ek malî yükümlülükler koymaya ve bunları kaldırmaya kanunla Başkana yetki verilebilir."

SON HÜKÜMLER

"Son hükümler" bölümünde şu önerilere yer verildi:

Anayasanın Değiştirilmesi

Anayasanın değiştirilmesi Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının en az üçte biri tarafından yazılı olarak teklif edilebilir.

Anayasa değişikliği Meclis üye tamsayısının en az beşte üç çoğunluğu ile kabul edilir.

Başkan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunları onaylayarak yayınlayabilir veya veto edebilir ya da halkoylamasına sunabilir.

Başkanca veto edilen kanunu, Meclis tarafından, üye tamsayısının beşte üçünün kararı ile halkoylamasına sunulabilir.

Meclis, veto edilen anayasa değişikliğine dair kanunu, üye tamsayısının en az üçte iki çoğunluğu ile aynen kabul ederse Başkan bu kanunu onaylayarak yayınlar.

Halkoylamasına sunulan Anayasa değişikliklerine ilişkin kanunların kabul edilmesi için, geçerli oyların yarısından çoğunun kabul oyu olması gerekir.

Anayasanın değiştirilmesi hakkındaki tekliflerin görüşülmesi ve kabulü, bu maddedeki kayıtlar dışında, kanunların görüşülmesi ve kabulü hakkındaki hükümlere tabidir."

Haber : Şafak Negüzel