• 

AĞDA HELVASI
Mayıs Helvasının yörelere göre aldığı isimler. Doğu Karadeniz bölgesinde MAYIS HELVASI. Trakya bölgesinde, KÖPÜK HELVASI. Batı Karadeniz bölgesinde AĞDA HELVASI adı ile satılır. Bölgelere ve İllere göre isimleri değişiktir.

Mayıs Helvasının ham maddesi; Çöven kökü suyu, şeker, su
Helvanın yapımı:
Önce çöven kökü parçalanıp, dövülerek küçük parçalar haline getirilir. Çöven kaynatılıp şurup kıvamına getirilir. Çöven suyu elde edilir. Kıvamına gelen çöven suyu süzülerek içindeki parçacıklar ayrılır. Ve soğumaya bırakılır. Soğuyan çöven suyu iyice karıştırılarak köpürtülür. Helva yapımında kullanılır.
Helva yapılacak tavaya şeker, su koyularak yüksek ateşte kaynatılır. Daha sonra limon suyu konularak şerbet kesilir. Kısık ateşte kaynayan şerbete çöven suyu köpüğü yavaş, yavaş eklenir.
Kısık ateşte pişen helva yaklaşık bir saat süreyle durmadan karıştırılarak kaynatılır. Uygun kıvama gelince ocaktan indirilir. Ve soğumaya bırakılır.
Mayıs Helvasının tadına duyum olmaz. Mayıs Helvası sade yendiği gibi içine fındık unu katılarak da yenir.
Günümüzde Mayıs Helvası yapan ustaların çok az olduğu söyleniyor. Gönül ister ki Mayıs Helvası yapan ustaların çoğalması, eski den olduğu gibi parlak günlerine kavuşması.

MAYIS HELVASI(AĞDA HELVASI) TARİHÇESİ;
Beşikdüzü' nden Karadeniz?e ve Türkiye?ye yayılan Mayıs Helvası sadece Mayıs ayında yapılır.
. Mayıs Helvasını en iyi yapan ustaların Beşikdüzülü olduğunu, daha sonra da bütün Karadeniz sahilinde ustaların yetiştiğini tarihler yazar. Cumhuriyet döneminde en ünlü Mayıs Yedisi Helvası ustası Türkeli(Oğuz) Hamit TOHUMLUK 1930?lu ve 1940?lı yıllarda Beşikdüzü Mayıs Helvasını yapıp Beşikdüzü?nde satarmış HAMİT TOHUMLUK gibi BEŞİKDÜZÜLÜ USTALAR. Karadeniz sahil ilçelerinde çok ustalar yetiştirmiş. Günümüz de hala Dededen toruna gelenek haline gelen Mayıs Helvası Ustaları olan perşembeli HASAN-OLGUN ZERE, Kdz EREĞLİ?DE SONER DOĞAN usta halen hijyenik bir ortamda Mayıs Helvası yapıyorlar . Mayıs yedisi şenliklerinde satıyorlar.
KDZ EREĞLİ?DE SONER DOĞAN ustanın yaptığı MAYIS HELVASI( AĞDA HELVASI) Çok seviliyor, KDZ EREĞLİ-ALAPLI VE ZONGULDAK yöresinde halk şifa kaynağı helvaya büyük ilgi gösteriyor,severek yiyorlar.
Karadeniz?in her ilinde-İlçesinde ve Tekirdağ bölgesinde genç ustalar MAYIS HELVASI yapıp ,satıyorlar.
Beşikdüzülü ustaların yaptığı; Mayıs Yedisi Helvasının adı, yapılışı dilden dile dolaşır olmuş. Bu kadar güzel, tadına doyum olmayan Mayıs Helvası bütün Karadeniz?e yayılmış. Yıllar sonra, Mayıs Yedisi kutlanan her yerde yapılır olmuş.

Günümüzde yeniden canlanan Mayıs Yedisi Helvasını mutlaka İlçemizde yemeden geçmeyin.

Tarihi başlangıcı Beşikdüzü olan; Mayıs Yedisi Helvasına diğer il ve ilçeler sahip çıkmaya başlamış. Türkiye?de Mayıs Helvası üzerine her il ve ilçe kendi hikâyelerini yazar ?söyler olmuş. Oysa araştırmalar gösteriyor ki ilk Mayıs Yedisi Beşikdüzü?nde yapılmış, Deden toruna devam eden, Mayıs Helvası da 1930 ?da Türkeli köyünden HAMİT TOHUMLUK usta Beşikdüzü?nde imal eder satarmış.

. BİR RİVAYETE GÖRE; MAYIS HELVASI KADINLARI GÜZELLEŞTİRİRMİŞ.

Çevresinde çirkin olduğu için dışlanan kadın dağ evinde oturmuş. Hıdrellezde çok içten bir dilek dilemiş. Rüyasına giren yaşlı nine, ona Çöven otu kökünden Mayıs Helvasını yapmasını ve her gün yemesini söylemiş.

Kadın Mayıs başından, Mayıs yirmisine kadar her gün Mayıs Yedisi Helvası?nı yemiş. Günler sonra deniz seferinden dönecek olan kocasını beklemek için sahile inmiş.
Yolda yürürken herkesin gözünün onda olduğunu fark etmiş fakat vakti zamanında hiç kimse ona bakmadığı için bu duruma bir anlam verememiş. Oysa yediği helva onu o kadar güzelleştirmiştir ki bir bakan bir daha bakarmış. Seferden dönen kocası sahilde ki kalabalığa bir anlam verememiş. Gemisini Beşikdüzü doğal limanına çekmiş. Sahile çıkınca gözlerine inanamamış. Karısının güzelliği karşısında çok şaşırmış. Karısına; ?Sana ne oldu da bu kadar güzelleştin? demiş. Kadın durumun farkına vardığında, günlerdir Mayıs Helvası yediğini söylemiş. Çok çirkin olan karısını, çok güzelleşmiş olarak bulan adam; ?Artık gözüm senden başkasını görmez, bundan sonra senin yerin benim yanımdır? demiş ve dağ evinde kalan karısını evine götürmüş.

Bu olaydan sonra Mayıs Yedisi Helvası?nın kadınları güzelleştirdiği söylenir olmuş. Karadeniz kadınları onun için çok güzel oluyormuş.

.

ÇÖVEN OTU NEDİR?

Çöven Nisan-Mayıs ?Haziran aylarında yetişir. Beyaz çiçekler açar. 50?60 cm yüksekliğinde (boyunda) çok dallı, çok senelik( her yıl yeniden çıkar) kazık köklü otsu bir bitkidir. Yaprakları sapsız, soluk yeşil renklidir. Çiçekleri küçük, pembe ve beyaz renklidir. Tohumları küçük, hemen, hemen böbrek şeklinde bir görünüme sahip, esmer renkli ve üzeri pürtüklüdür. Köklerinin dövülmesinden çöven elde edilir.

Memleketimizde özellikle Türkiye?de Doğu Karadeniz ve Uludağ?da her çeşitleri bolca bulunur. Azda olsa Orta ve Doğu Anadolu? da bulunur. 27 kadar türü vardır. Mayıs helvası için çok kaliteli bir bitkidir. Günümüzde Doğu Anadolu?da bahçelerde üretimi yapılıyor. İstanbul satış merkezlerine pazarlamasını yapıyorlar. MAYIS HELVASI yapanlarda bu merkezlerden çuval ,çuval alıyorlar.
Halk arasında çöven otuna: sabun otu, helvacı kökü, çöven, çevgen, çöğen otu da denir.
ÇÖVEN OTU SATIŞ ADRESLERİ;
Artık ÇÖVEN otunu dağlardan toplamaya gerek yok. Çünkü ziraat tekniğine göre üretiliyor ve toptan satışa sunuluyor. Satış merkezlerini ve adreslerini aşağıda yazdım.

ÇÖVEN OTU PAZARLAMASI ADRESLERİ :
Türkiye?de çöven alan iki ana bayi vardır. Bunlar; Hoş gör ticaret İstanbul ve İstanbul Tarım Ürünleri ve Gıda sanayi tiç. Ltd. şti Bağcılar Mahmut bey mah (Mahmutpaşa-İstanbul)'dır. Tel: 0212 659 53 33 faks: 0212 659 53 36


KULLANIM ALANI:
İlaç sanayinde, Altın ağartma, sabun malzemesi, cilt kremi, yumuşatıcı ve temizlik sanayi, Mayıs Helvası ve Tahin helvası yapımında kullanılır.

BELEDİYE BAŞKANIMDAN İSTEĞİM:
MAYIS HELVASI YARIŞMASI
Çöven otu toplamaya da gerek yok. Ustalarımız verdiğimiz adresten çuvallarla alabilirler.
1-Bu yazımızı çoğaltarak KDZ EREĞLİ ilçesinin köy muhtarlarına gönderelim. Yazımızı KDZ EREĞLİ gazetelerinde yayınlayalım ki MAYIS HELVASI yarışmasına katılım olsun.
2- Köyde yaşayan halkımızın çöven otundan MAYIS HELVASI yapmasını önerelim.
3-Her köyden yapılıp gelen MAYIS HELVESINI yarışma sonucu en güzel yapana plaket ve ödül verelim.
4-Bu yarışma ile yeniden MAYIS HELVASI USTALARI yetişsin.
5- Bu şekilde MAYIS HELVASI ŞENLİĞİMİZİN İÇİNE GİRMİŞ OLUR.