AŞIRI SICAK HAVADA "GÜNEŞ ÇARPMASI" VÜCUTTA KALICI HASAR SEBEBİ
Zonguldak Halk Sağlığı Müdürü Dr. Yusuf Kaya, aşırı sıcak havalarda güneş çarpmasının acil tedavi edilmemesi halinde kalıcı hasara veya ölüme sebep olabileceğini söyledi.
Halk Sağlığı Zonguldak İl
Müdürü Dr. Yusuf Kaya, aşırı sıcakların insan sağlığı üzerine etkilerini
anlattı. Aşırı sıcağa maruz kalan insanların beden ısısını ayarlayan terleme
mekanizmasının bozulduğunu ifade eden Kaya, güneş veya sıcak çarpması konusunda
vatandaşları uyardı.
Güneş çarpmalarında acil
müdahalenin önemine dikkat çeken Yusuf Kaya, şu ifadelere yer verdi:
" Aşırı sıcağa maruz kalma
sonucu beden ısısını ayarlayan terleme mekanizmasının bozulmasına bağlı olarak
vücut ısısının düşürülememesi ile karakterize bir tablodur. Vücut ısısı 10-15
dakika içerisinde 40-41°C üstüne çıkabilir. Güneş veya sıcak çarpması acil
olarak tedavi edilmezse kalıcı hasara veya ölüme neden olabilir. Bilinç
kaybından önce tedaviye başlanması durumunda iyileşme şansı oldukça yüksektir.
Kişinin ateşi 39,4°C üzerindedir, deri kuru, kırmızı ve sıcaktır, terleme
yoktur, bulantı kusma, baş ağrısı, baş dönmesi, göz çukurlarının
belirginleşmesi ve görme netliğinin bozulması ile komaya kadar gidebilen şuur
bulanıklığı veya kaybı vardır. İlk yardımda; kişi hemen serin ve hava akımı
olan bir yere alınmalı, sıkı giysileri gevşetilmeli, soğuk su veya
soğutucularla (vantilatör, klima vb.) soğutulmaya çalışılmalı, bilinci
kapalıysa kesinlikle içmesi için sıvı verilmemeli ve en yakın sağlık kuruluşuna
götürülmelidir. Gerekli durumlar da hava yolu açılmalı ve suni solunum
yapılmalıdır."
SICAK BİTKİNLİĞİNE DİKKAT
Uzun süre aşırı sıcağa
maruz kalma ve yeterli miktarda sıvı almamaya bağlı olarak su ve mineral
kaybının meydana geldiğini ifade eden Kaya, "Daha sıklıkla yaşlılarda, yüksek
tansiyonu olanlarda ve güneş altında çalışanlarda görülür. Aşırı terleme,
yorgunluk, halsizlik, bayılma hissi, nabız hızlanması, ateş yükselmesi
belirtileriyle kendini gösterir. Deri soğuk ve nemlidir, nabız hızlı ve
zayıftır, solunum hızlı ve yüzeysel, şuur açıktır. Güneş çarpmasının daha hafif
şekli olup hayati tehlike yoktur. İlkyardım; uygun ve zamanında yapılırsa genel
durum hızla düzelir. Serin bir yerde istirahate alınan hastanın giysileri
gevşetilip, sırt üstü yatırılarak bacakları yükseltilir. Islak havlu veya bezle
serinletilmeye çalışılır. Bol miktarda sıvı verilir; özellikle de tuzlu ayran
içirilir. Yaklaşık 1 saat içerisinde kişinin genel durumu düzelmezse mutlaka
sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir" dedi.
Aşırı sıcak havalarda
fiziksel aktivite sırasında ağrılığı spazmların yaşanabileceğini aktaran Halk
Sağlığı Müdürü Dr. Yusuf Kaya, şöyle devam etti:
"Aşırı aktivite sonucunda
terlemeye bağlı olarak vücutta hızlı bir su ve mineral kaybı meydana gelir.
Düşük mineral seviyeleri kaslarda sıcak kramplarına neden olabilir. Sıcak
krampları aynı zamanda sıcak bitkinliğinin belirtilerinden birisidir.
Genellikle karın, bacak ve kol kaslarının fiziksel aktivite sırasında ağrılı
spazmlarıyla meydana gelir. Sıcak krampları için tıbbi tedaviye gerek yoktur,
kişinin yaptığı aktivite durdurulmalı sakin ve serin bir yerde oturtulmalıdır,
meyve suyu veya mineralli içecekler içirilmelidir. Kramp meydana geldikten
sonra en az birkaç saat fiziksel aktivitede bulunulmamalı, bir saat içerisinde
geçmezse en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Deriye hasar vereceği için
güneş yanıklarından kaçınılmalıdır. Uzun süreli güneş ışığına maruz kalmakla
meydana gelir. Deri kızarık, ağrılı ve aşırı derecede sıcaktır. Eğer etkilenen
kişide ateş, bül (su toplanması) ve şiddetli ağrı varsa veya 1 yaşından küçükse
en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Güneş yanığından korunmak için
güneş ışığına maruz kalmaktan kaçınılmalı, güneş yanığı olan yerler soğuk su
ile silinmeli, etkilenmiş bölgelere nemlendirici tıbbi losyon sürülmelidir.
Yağ, salça, yoğurt ve diş macunu vb. maddeler kesinlikle sürülmemeli, büller
patlatılmamalıdır."
GÜNEŞİN GEÇ DÖNEM ETKİLERİ
Sıcak ve nemli havalarda
aşırı terlemeye bağlı derinin tahriş olabileceğini ifade eden Yusuf Kaya,
güneşin geç dönem etkilerini de şöyle sıraladı:
"Sıcak ve nemli havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak derinin tahrişidir. Her yaşta görülmekle birlikte sıklıkla bebeklerde görülür. Küçük kızarıklıklar eklindedir. Sıklıkla boyun, göğüs, dirsek iç yüzü gibi kıvrım yerlerinde görülür. Kızarık bölgeler kuru tutulmalı, daha serin ve daha az nemli ortam sağlanmalıdır. Güneş ışınlarının sağlık üzerine oldukça önemli olumlu etkileri mevcuttur. Uzun süre maruz kalındığında olumsuz etkiler de ortaya çıkabilir. Ciltte erken yaşlanma, gözde katarakt gelişimi, deri kanseri ve güneş lekelerinin ortaya çıkması bu olumsuz etkilerindendir."
Haber : iha