UZUN MEHMET

Son on yılda üzerinde yoğunlaşan konulardan biri Uzun Mehmet'tir. Birçok yazıda taş kömürünün bulunuşu ile ilgili Uzun Mehmet adı vardır. Birçoğunda da belirsiz bir durum yansıtılmaktadır.Bu konuda Abdullah Cemal tarafından yazılan 1922 tarihli "Zonguldak Sancağı" adlı kitap, bölge sosyo-iktisadi yapısına ilişkin bilgileri veren ilk kitap olma özelliğine sahiptir. Eser Osmanlıca'dır ve Erol Çatma tarafından kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.

Bu esere göre Bahriye Nezareti askerlere kömür parçalarını gösterir. Kendimemleketlerine gidince bu siyah taşları aramalarını söyler. Bu konuda şanslı olan Uzun Mehmet'tir ve böylece Türkiye'de Maden kömürünün ilk olarak ortaya çıkışı 1829 sonbaharında olmuştur. Uzun Mehmet beş bin kuruş ödül ve altıyüz kuruş maaşla taltif edilir. Ancak maden kömürünü ilk bulan Uzun Mehmet bu siyah taşın ilk şehidi de olur.

1829 Yılında Ereğli'nin Kestaneci Mahallesi'nde yaşayan Uzun Mehmet, Türkiye sanayisinin ve bugün Zonguldak halkının başlıca ekonomisini oluşturan Taşkömürünü Ereğli'de Köseağzı bölgesinde bulmuştur. Her yıl 8 Kasım'da Kestaneci Mahallesi'nde anma töreni yapılır.

Uzun Mehmet ve kömürün bulunuşuyla ilgili öykü, 1820-1829 yılları arasında geçiyor.Öyküde, Uzun Mehmet hikayesi şöyle anlatılıyor:

Uzun Mehmet, Ereğli'ye bağlı Kestaneci köyündendir. 1820'li yıllarda Ereğli'nin belli başlı ailelerinden Karamahmutzadeler sülalesinden olduğu bilinir. Uzun Mehmet, askerliğini bahriye eri olarak yapmıştır. Terhis olurken kendisine subayları tarafından kömür numunesi gösterilmiş ve memleketine dönünce siyah taşlardan araması istenmiştir.

Uzun Mehmet, bir gün Neyren köyü civarındaki değirmene gider. Hasat sonu olduğu için değirmen tamamen doludur. Uzun Mehmet, dere kenarında dolaştığı sırada siyah taşlar bulur. Bir anda askerde kendisine gösterilen siyah taş (yanan taş) aklına gelir.

Bunlardan biraz toplayarak değirmende yanan ocağa atar. Taşların yandığını görünce çok sevinir. Ertesi gün aynı yere gizlice giderek daha geniş arama yapar. Bazı yerleri kazan Uzunmehmet, çuvala koyduğu kömür numunelerini İstanbul'a götürür. Padişah İkinci Mahmut, kömürün bulunuşuna sevinerek Uzun Mehmet'i 50 altınla ödüllendirir. Böylece kömürün bulunuşu 8 Kasım 1829 olarak tarihe geçer.

Dönemin Ereğli Ayanı Hacı İsmail Ağa, Uzun Mehmet'in kömürü bulmasını hazmedemez. İstanbul'a Fen Heyeti'ne gitmek için yola çıkan Uzun Mehmet'i, Leblebici Hanı'nda öldürtür.

Haber : http://www.karadenizeregli.gov.tr