Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu dikkat sorunları aşırı hareketlilik ve isteklerini erteleyememe, düşünmeden hareket etme ile kendini gösteren psikiyatrik bir bozukluktur. Bir kişide DEHB var denebilmesi için belirtilerin 7 yaşından önce başlaması, belirtilerin en az 6 ay sürmesi gerekmektedir. Ayrıca sorunun en az iki ortamda devam etmesi gerekir. Evrensel bir bozukluktur. Görülme sıklığı %3 ile %5 arasında değişmektedir. Erkeklerde kızlarda 4-8 kat daha yüksek oranda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olma olasılığı vardır. Yaşam boyu sürer.

DEHB’nin 3 temel belirtisi vardır:

1. Dikkat Eksikliği;

Dikkat eksikliği, kişinin dikkat süresinin yaşından beklenenden az olması ve kişinin dikkatini bir şey konu üzerinde yoğunlaştıramaması ile kendini gösterir. Kişi aynı anda bir çok uyarana dikkat verebilir. (Bu da bir işle uğraşırken başka bir yere dikkatinin kaymasına neden olur. Yani aynı anda öğretmeni dinlerken arka sırada oturan arkadaşının söylediklerini de duyabilir. Bu da yaptığı işi tam ve eksiksiz yapmalarına engel olur. Kalabalık, gürültü ve uyaranın fazla olduğu ortamlarda dikkatini toplaması iyice güçleşir. Zihinsel faaliyet gerektiren işleri yapması zorlaşır. Yoğun zihinsel faaliyet gerektirmeyen işlerde uğraşırken daha verimli olur. Örneğin, uzun süre televizyon seyredebilir ya da bilgisayar oynayabilirler.

Belirtileri:

Ayrıntılara dikkat etmeme, çokça dikkatsizlik hatası yapma.

Direkt konuşulduğunda duymaz, dinlemez gözükür.

Günlük işlerde sıkça unutkanlık yapar.

Zihinsel çaba isteyen işlerden kaçınır.

Dış uyaranlara dikkati kolayca dağılır.

Sürekli okul eşyalarını kaybeder.

Dağınıktır.

Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı oyunlarda dikkati dağılır. 

2. Hiperaktivite
 
Kişinin kendi yaşına ve gelişim düzeyine uygun olmayan aşırı hareketliliğidir. Örneğin; uzun süre yerinde oturamaz, sürekli hareket halindedir, çok konuşur, otururken eli ayağı kıpırdar.

Belirtileri:

Elleri ayakları kıpır kıpırdır, oturduğu yerde rahat duramaz.

Sık sık yerinden kalkma ihtiyacı duyar.

Sessizlik gerektiren oyunlarda zorlanır

Çok konuşur.

Sırasını beklemekte zorlanır.

Başkalarının sözünü keser.

Uygun olmayan ortamlarda koşar, tırmanır.

Devamlı hareket halindedir. 

3. Dürtüsellik

Kişinin kendisini kontrol etmekte sorun yaşaması ile kendini gösterir. Acelecidirler, soru bitmeden cevabı vermek isterler, içlerinden geldiği gibi davranırlar ve isteklerini erteleyemezler.

Belirtileri:

Kolayca sinirlenmek, inatlaşmak

Yetişkinlerle tartışmaya girmek

Sürekli karşı gelmek, istenileni yapmamak

Kendi hatalarından başkalarını sorumlu tutmak.

Öfkeli ve hırçın olmak

Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptığı işin arasına girer.
 
Tedavisi;

İlaç tedavisi genellikle bir yöntemdir. İlaç kullanıldığında hareketlilik azalır, dikkat süresi artar ve dürtüler kontrol edilebilir. Ancak ilaç doğru davranışı sağlayamamakta, motivasyonu arttıramamakta, kişiye duyguları ile başa çıkmayı öğretememektedir. İlaç ile birlikte psiko eğitimsel müdahaleler ve davranışsal tedaviye ihtiyaç vardır. Anne babanın eğitimi, öğretmen eğitimi, çocuğun bireysel terapisi birlikte yapıldığında etkili sonuçlar alınmaktadır. Genellikle Psikiyatrist, psikolog veya psikolojik danışmanların birlikte çalışması gerekir. İlaç takibi psikiyatrist tarafından yürütülen diğer eğitim çalışmalarının psikolog ya da psikolojik danışman tarafından yürütülmesi gerekmektedir. Sorunun durumuna bağlı olarak bazen ilaca ihtiyaç duymadan da tedavisi mümkündür.

Uzman Psikolog Aile Terapisti

Durul Mert M.A Ed.

0 264 2743336

0 533 7485965

Instagram adresi:@psikologdurulmert