O projede Zonguldak neden dışlandı?

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, Filyos Vadisi Projesi’nin Tosyalı Vadisi Projesi’ne dönüştüğünü söyledi.

CHP’li Demirtaş; Filyos Endüstri Bölgesi’nde, Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’ye, 49 yıllığına ön tahsis yapılmasını ve Karadeniz ‘deki doğalgazı karaya çıkaracak çelik boruların, Filyos’a 80 km uzaklıktaki Kdz. Ereğli’de yapılması yerine, neden 880 km uzaklıktaki İskenderun’da yapıldığını, Sanayi ve Teknoloji Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ve Ulaştırma Bakanı’na verdiği soru önergeleri ile sordu.

Ünal Demirtaş, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına verdiği soru önergelerinde Filyos Vadisi Projesi’nde Tosyalı Holding ve bağlı şirketlerinin hangi işleri aldığını tek tek sıraladı ve “ Zonguldak’ın ve bölgenin umudu olan ve kamu kaynakları ile yapılan Filyos Vadisi Projesi, Tosyalı Vadisi Projesi’ne dönüşmüştür” dedi.

CHP’li Vekil;  “Filyos Endüstri Bölgesi’nde, önce Tosyalı Filyos Endüstri Bölgesi Yönetici Anonim Şirketi,  yönetici şirketi olarak atandı.

Filyos Endüstri Bölgesi’nde de TOSÇELİK Profil ve Sac Endüstrisi Anonim Şirketine 51 hektarlık alan verilmesi planlandığı ifade edildi.

Zonguldak açıklarında çıkan doğal gazı Filyos'a taşıyacak 185 kilometrelik çelik boru yapım işi de TOSÇELİK Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş.’nin de olduğu iş ortaklığına verildi.

Son olarak da Filyos Endüstri Bölgesi’nde “Tosyalı Gübre Üretim A.Ş’ye” ön yer tahsisi yapıldığı ortaya çıktı.” dedi.

 Filyos Vadisi Projesi’nin yapım, işletme, yer tahsisi ve sektörel dağılımı ile bölgede yer alacak yatırımcılar açısından şeffaf bir  süreç izlenmediğini belirten Ünal Demirtaş, “Filyos Vadisi Projesi’nin kamunun kaynakları ile milli bir proje olarak yapılıyor olması nedeniyle sorduğumuz ısrarlı sorular üzerine Filyos Vadisi Projesi ile ilgili olarak sürecin en başından bugüne değin Tosyalı Holding’in istek ve çıkarları doğrultusunda şekillendirildiği ortaya çıkmıştır” ifadelerini kullandı.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı’na Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş ile ilgili verdiği önergesinde CHP’li Demirtaş şunları ifade etti;

40 YILLIK PROJE, 2.5 AYLIK GÜBRE ŞİRKETİNE VERİLDİ

Tosyalı Gübre Üretim A.Ş, 14 Ekim 2021 tarihli 10430 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde yer alan bilgilere göre; İstanbul’da, 14 Ekim 2021 tarihinde kurulmuştur. Ticaret Sicil Gazetesi’nde yer alan bilgilerde, Tosyalı Gübre Sanayi Üretim A.Ş’nin kurucuları, TOSÇELİK Profil ve Sac Endüstrisi Anonim Şirketi, Fuat Tosyalı ve Mehmet Fatih Tosyalı olarak belirtilmiştir. Bu şirket, ÇED Başvuru Dosyasının Çevre ve Şehircilik Bakanlığına teslim edildiği tarih olan 29.12.2021’den yalnızca 2.5 ay önce kurulmuş bir şirkettir.

14.10.2021 tarihinde TOSÇELİK Profil ve Sac Endüstrisi Anonim Şirketinin de kurucusu olduğu Tosyalı Gübre Sanayi Üretim A.Ş kurulması,  26.11.2021 tarihinde Bakanlığınız tarafından, TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda sorduğum sorulara verilen cevapta Filyos Endüstri Bölgesi’nden 51 hektarlık alanın TOSÇELİK Profil ve Sac Endüstrisi Anonim Şirketine tahsis edilmesi planlandığı, şirketin hangi alanda yatırım yapacağını bildirmesinin beklendiğinin ifade edilmesi, 29.12.2021 tarihinde Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’nin, Filyos Endüstri Bölgesi’nde Filyos Entegre Gübre Üretim Tesisi kurulması için ÇED Başvuru dosyası Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na teslim edilmesi tesadüften ibaret olamayacak kadar birbiri ile bağlantılı gelişmelerdir.  Bu gelişmelere göre; Filyos Endüstri Bölgesi’nde TOSYALI Gübre Sanayi Üretim A.Ş’nin bir tesis kurmasına önceden karar verildiği ve bu adımların da teker teker bu doğrultuda atıldığı, kamunun kaynakları ile yapılan Filyos Endüstri Bölgesi’nin adeta Tosyalı Holding karına kar katması için yapıldığı anlaşılmaktadır.

12 BİN İSTİHDAM HEDEFİ UNUTULDU

Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi tarafından hazırlanan, https://www.filyosvadisi.com/  web sayfasında, 1.5 milyar dolarlık yatırımla,12 bin kişiye doğrudan istihdam sağlanacağı, 2 milyar dolarlık satış yapılacağı ifade edilmektedir.

Bölgenin farklı yatırımcılara açılarak, istihdam olanaklarının artacağı defalarca ifade edilmiştir. Gelinen noktada Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş tarafından gübre üretimin yapılacağı, tesiste de 260 Beyaz yakalı, 760 da mavi yakalının çalışacağı ÇED Başvuru dosyasından açıkça belirtilmektedir. Oysa Filyos Vadisi Projesi ile ilgili bilgilerin yer aldığı web sayfasındaki bilgilere göre projedeki doğrudan istihdam hedefi 12.000 kişi olarak belirtilmiştir. Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’nin sağlayacağı istihdam, bu hedefin onda birini bile karşılamamaktadır.

MÜSİLAJ RİSKİ VAR

ÇED Dosyası’nda Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’nin, bölgeye 9 tesis yapacağı, atık suların arıtıldıktan sonra Filyos Nehri’ne deşarjının yapılacağı belirtilmektedir. Ancak özellikle son dönemde Marmara Denizi’nde ortaya çıkan müsilajın önemli sebeplerinden birinin gübre fabrikaları olduğu ifade edilmektedir. Söz konusu fabrikanın Karadeniz’de müsilaja neden olma riski vardır. Gübre fabrikası hem denizde hem de karada çevreyi olumsuz etkileme riski yüksek olan bir projedir.

GÜBRE, ORTA VE YÜKSEK TEKNOLOJİLİ ÜRÜN MÜ?

 https://www.filyosvadisi.com/ adresinde, sektörler başlığı altında, Filyos Endüstri Bölgesi’nde yer alabilecek, “Belirlenen Sektörler” ve “Yer Alması Muhtemel Sektörler” başlıkları altında, sektörler detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Burada yer alan  Filyos Endüstri Bölgesi'nde Yer Alabilecek, “Belirlenmiş Sektörler” ve Filyos Endüstri Bölgesi’nde “Yer Alması Muhtemel Diğer Sektörler” başlıkları altında gübre fabrikası yer almamaktadır. Nitekim, https://www.filyosvadisi.com/ web sayfasındaki sektörel belirlemelere paralel olarak; 19.02.2021 tarihinde Filyos Endüstri  Bölgesi’nde yapılacak yatırımlar ile ilgili 7/41954 Esas Sayılı soru önergeme, 12.10.2021 tarihinde Bakanlığınızca gönderilen cevapta; “Endüstri Bölgeleri; yatırım miktarı yüksek, alan ihtiyacı fazla ve ülkemizin dış ticaret açığını kapatmaya yönelik SANAYİ ÜRÜNLERİNİN üretilmesini hedefleyen yatırımların ihtiyaçlarını karşılayabilecek yeni bir sanayi modelidir” denilmiştir. Burada Filyos Endüstri Bölgesinde gübre fabrikası kurulabileceğinden hiçbir şekilde bahsedilmemektedir. Bu sebeple ani bir karar ile  proje bitmek üzere iken Filyos Endüstri Bölgesine bir gübre fabrikası yapılmasının planlanması büyük bir çelişkidir ve hatta daha da ötesi  projeye ve Zonguldak’a yapılan bir ihanettir.

GÜBRE FABRİKASI, PROJE SINIRLARI DIŞINA KURULMALI

Öte yandan her ne kadar Cumhuriyetimizin ilk yıllarından itibaren kurulan ve bu gün ülkemizin gübre ihtiyacının tamamını karşılayan gübre fabrikaları varsa da, ancak buna rağmen yeni bir gübre fabrikasına ihtiyaç duyuluyor ise de, bu gübre fabrikası Filyos Endüstri Bölgesi ve hemen devamındaki Filyos Serbest Bölgesinde  kurulmamalıdır. Bu projelerin sınırlarının dışında bir yerde kurulmalıdır. Filyos Endüstri Bölgesi ve Filyos Vadi Projesi düşük teknolojili  ve istihdam sayısı görece düşük olan gübre fabrikası kurularak heba edilmemelidir.

ZONGULDAK’LI SANAYİCİ VE İŞ İNSANLARI NEDEN DIŞLANDI?

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, Filyos Endüstri Bölgesi’ne gübre fabrikası kurulması ile ilgili olarak verdiği önergede şu soruların cevaplanmasını istedi;

1)Zonguldak’ta bulunan Filyos Vadisi Projesinde, Zonguldak’lıların ve Zonguldak’lı sanayici ve iş insanlarının görüşlerinin hiç alınmamasının ve dışlanmasının sebebi nedir?

 2) Filyos Vadisi Projesinin her bölümünde ve aşamasında “Tosyalı Ailesinin” yer almasının sebebi nedir? Ülkemizde bu projeleri üstlenecek başka sanayici ve iş insanlarımız yok mudur?

 3) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na sunulan ÇED Başvuru dosyasından yer alan Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’nin Filyos Endüstri Bölgesi’nden kurmayı planladığı Entegre Gübre Üretim Tesisi, orta ve yüksek teknolojili sektörler arasında yer almakta mıdır?

4)Eğer “Entegre Gübre Üretim Tesisi” orta ve yüksek teknolojili sektörler arasında yer almıyorsa; Filyos Endüstri Bölgesi’nde orta ve yüksek teknolojili ürünler üretilmesi amaç ve hedefinden vazgeçilerek, bu alanda gübre üretilmesine karar verilmesinin nedeni nedir?

5)Eğer “Entegre Gübre Üretim Tesisi” orta ve yüksek teknolojili sektörler arasında yer almıyorsa; Filyos Endüstri Bölgesi’nde orta ve yüksek teknolojili ürünler  üretilmesinden vazgeçilmesinin nedeni, yatırım yapacak şirketin aynı zamanda Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi Fuat Tosyalı’nın sahibi olduğu Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş olması mıdır?

6)Eğer Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından  Filyos Endüstri Bölgesinde “Entegre Gübre Üretim Tesisi” orta ve yüksek teknolojili sektörler arasında yer almıyorsa; Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’ye 49 yıllığına verilecek olan alan, hangi yasal çerçevede tahsis edilmiştir?

7)Filyos Endüstri Bölgesi’nde, TOSÇELİK Profil ve Sac Endüstri Anonim Şirketi’nin de kurucusu olduğu Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’ye ne kadarlık bir alan tahsis edilecektir?

8) Eğer gübre fabrikasının kurulması ülkemiz için elzem ise, Filyos Endüstri Bölgesi ve devamındaki Filyos Serbest Bölgesinin dışındaki bir alanda Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş. bir gübre fabrikası kuramaz mı? Bu şekilde Filyos Endüstri Bölgesinin heba edilmesinin önüne geçilemez mi?  

9)Filyos Endüstri Bölgesi’nde, önergenin cevaplandığı tarihe kadar, ön tahsis ve tahsis yapılan yatırımcıların sağlayacağı toplam istihdam ne kadardır?

10)Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş’nin kurmayı planladığı Entegre Gübre Üretim Tesisi’nde, ÇED Başvuru dosyasına göre; 260 Beyaz yakalı 760 da mavi yakalının istihdam edilmesi planlanmaktadır. Bu istihdam rakamları, Bakanlığınız Filyos Vadisi Projesi’ndeki istihdam hedefiniz açısından yeterli midir?

11)Tosyalı Gübre Sanayi A.Ş tarafından kurulacak Entegre Gübre Üretim Tesisi, Filyos Endüstri Bölgesi’nde yer alabilecek sektörler arasında değildir. Proje ile sınırlı bir istihdam sağlanacaktır. Projenin denizde ve karada çevre kirliliğine neden olma riski yüksektir. Tüm bunlara rağmen bu tesisin başka bir alanda kurulması yerine Filyos Endüstri Bölgesi’nde kurulmasında ısrar edilmesinin nedeni nedir?

12)Milli bir proje olarak başlayan ancak bugün geldiğimiz noktada Filyos Vadisi Projesi’nin her alanın hukuka, adalete ve serbest piyasa koşullarına aykırı olarak Tosyalı Holding ve bağlı şirketlerine tahsis edilmesi tesadüf müdür? Yoksa bu projenin Tosyalı Holding ve bağlı şirketlerini ihya edecek hale gelmesinin nedeni, aynı zamanda Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi olan Tosyalı Holding’in sahibinin Fuat Tosyalı olması mıdır?

ÇELİK BORU, 880 KM UZAKTAN GELİR Mİ?

CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, BOTAŞ’ın yaptığı çelik boru ihalesi ile ilgili önergesinde de şunları ifade etti; “2020 yılının Ağustos ayında, Zonguldak'ın 185 kilometre açığında doğal gaz rezervi tespit edildiği, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez tarafından Karadeniz’de çıkarılacak doğalgazın lojistik merkezinin Zonguldak olacağını ve Filyos’tan karaya çıkarılarak ulusal ağa dağıtımının buradan yapılacağı açıklanmıştır. Tespit edilen doğalgaz karaya, Türkiye Varlık Fonu’na devredilen Boru Hatları ve Petrol Taşıma A.Ş (BOTAŞ) tarafından taşınacaktır. 13 Aralık 2021 tarihli 4504 sayılı Kamu İhale Bülteni/Mal Alımı İhaleleri Bülteni-Sonuç İlanlarına göre; 2021/447712 İhale Kayıt numarası ile BOTAŞ, çelik boru satın almak için ihaleye çıkmıştır. 15.09.2021 tarihinde “Batı Karadeniz Dghb Faz-1 Yapım İşi Projesi İçin Çelik Boru” ihalesi için 3 teklif verilmiştir. İhale sonucunda, 27.10 2021 tarihinde, aynı zamanda Varlık Fonu Yönetim Kurulu Üyesi de olan Fuat Tosyalı’nın sahibi olduğu TOSÇELİK Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş ve Erciyas Çelik Boru Sanayi A.Ş İş Ortalığı, ihaleyi alarak BOTAŞ ile sözleşme imzalamıştır. 178.689.009,00 TL bedelli işin süresi de 27.10.2021-23.08.2022 olarak belirlenmiştir. İhaleyi alan iş ortaklarından biri olan TOSÇELİK Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş, İskenderun’dadır. Bu durumda borular İskenderun'da üretilecek ve oradan da 880 kilometre taşınarak, Filyos açıklarında montajı yapılacaktır. Bu da projenin maliyetini arttıracak bir unsurdur.

CHP’li Demirtaş, önergesinde şu soruların yanıtlanmasını istedi;

1)BOTAŞ’ın 15.09.2021 tarihli Batı Karadeniz Dghb Faz-1 Yapım İşi Projesi İçin Çelik Boru” ihalesine, her biri ayrı ayrı belirtilmek üzere, hangi şirketler ne kadar teklif vermiştir?

2) BOTAŞ’ın 15.09.2021 tarihli Batı Karadeniz Dghb Faz-1 Yapım İşi Projesi İçin Çelik Boru” ihalesinde serbest rekabet koşulları sağlanmış mıdır?

3) BOTAŞ’ın 15.09.2021 tarihli Batı Karadeniz Dghb Faz-1 Yapım İşi Projesi İçin Çelik Boru” ihalesi 80 kilometre ötedeki Kdz Ereğli de yassı saç üreten Erdemir ile bu ürünü üretebilecek başka birçok özel sektör fabrikası varken, 880 km uzaklıkta ki TOSÇELİK Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş. den temin edilmesinin sebebi nedir? Son aylarda Mazotun fahiş olarak arttığı ülkemizde  boru profil ürünlerinin 880 km.lik nakliye gideri projeye çok büyük yük getirmemiş midir? Bu durumda bir kamu kurumu olan BOTAŞ zarara uğratılmamış mıdır? BOTAŞ’ın uğradığı bu zararı kim karşılayacaktır? 

4) BOTAŞ’ın 15.09.2021 tarihli Batı Karadeniz Dghb Faz-1 Yapım İşi Projesi İçin Çelik Boru” ihalesinin, TOSÇELİK Spiral Boru Üretim Sanayi A.Ş’nin olduğu iş ortaklığına verilmesinde Varlık Fonu Yönetim Kurulu Fuat Tosyalı’nın etkisi var mıdır?

5) Filyos Vadisi Projesi kapsamında hemen hemen her projenin Tosyalı Holding ve bağlı şirketlerine verilmesi tesadüf müdür?

6) Filyos Vadisi Projesinin her bölümünde ve aşamasında “Tosyalı Ailesinin” yer almasının sebebi nedir? Ülkemizde bu projeleri üstlenecek başka sanayici ve iş insanlarımız yok mudur?

7)Varlık Fonu’na devredilen BOTAŞ’ın ihalesinin, Varlık Fonu  Yönetim Kurulu Üyesi Fuat Tosyalı’nın sahibi olduğu bir şirkete verilmesi etik midir?

FİLYOS PROJESİ, TOSYALI AİLESİNİN CEBİNE SIĞMAZ

 Bölgede 40 yıldır konuşulan, kamulaştırma kararları 1999 yılında merhum Bülent Ecevit’in başbakan olduğu  koalisyon hükümeti döneminde alınan,  Zonguldak ve Batı Karadeniz bölgesi için son derece önemli olan, orta ve yüksek teknolojiye dayalı katma değeri yüksek ihraç edilebilen ürünler üretilmesinin, 12.000 bin kişinin istihdam edilmesinin,  bölge ve ülke ekonomisine çok büyük bir katkı sunmasının hedeflendiği büyük bir proje olan  Filyos Vadi Projesinin,  Ak Partinin atmış olduğu bu yanlış adımlarla gübre fabrikası kurularak heba edilmesi,  Zonguldak’ta ve bölgemizde büyük bir hayal kırıklığı yaratmıştır. Bu projede maalesef Zonguldak’lılar ve Bölgemizin Sanayicileri ile iş insanları dışlanmıştır. Maalesef Filyos Vadisi Projesi’nin her bölümünde ve aşamasında karşımıza Tosyalı Holding ve Tosyalı Ailesi çıkmaktadır.  Bugün gelinen noktada, kamu kaynakları ile yapılan bu büyük projenin, başta Zonguldak olmak üzere, bölge ve ülke ekonomisi ile   istihdamına  büyük bir katkı sağlayacak bir milli  proje olmaktan daha çok maalesef “Tosyalı ailesinin  karlarına kar katacak”  bir “aile projesi” haline geldiği anlaşılmaktadır. Filyos Projesi Tosyalı ailesinin cebine sığmayacak kadar büyük bir projedir. Maalesef Zonguldak’ta yapılan bu milli projede, İskenderun merkezli bir şirketin çıkarları, kamunun üstün yararının üzerinde tutulmaktadır. 

Haber : Özge Cerrah