Dünya ülkeleri naylon torbalara savaş açalı epey oluyor. Son olarak geçen hafta, dünyanın üç farklı köşesinde plastik poşet kullanımıyla ilgili yeni düzenlemeler hayata geçirildi. Avustralya'da, bu yılın sonundan itibaren süpermarketlerde naylon torba kullanımına son verilirken, Çin'de 1 Haziran 2008 itibarıyla çok ince plastik torba üretilmeyecek ve bu torbaların süpermarket ve dükkânlarda kullanılması yasaklanacak. Bir plastik torbanın et kalınlığı, 0.025 milimetreden az olamayacak. Yetkililer ayrıca halkın satın Ae ldığı ürünleri bez çantalar ya da sepetlerle taşımasını teşvik edecek.
ABD'nin New York kentinde de Şehir Konseyi 5 bin ve daha fazla metrekareden büyük ya da beşten fazla şubesi olan mağazalar için plastik torba geri dönüşüm kutusu yerleştirme zorunluluğu getirdi. Ayrıca tüm şehirde geri dönüşümü olmayan plastik poşet kullanımını yasakladı. Poşetlerin yanına, 'Lütfen geri dönüşüm sistemine katılmak için bu torbayı geri getirin' yazmak zorunlu kılındı. Ülkede San Francisco, Oakland ve Kaliforniya'da plastik torbalar zaten yasak.
Plastiklerin zararları büyük
Geri kazanılamayan plastik poşetler su kaynakları ve çöp sahalarında önemli yer kaplıyor. Özellikle atık maddeden üretilen siyah torbalar, insan sağlığını tehdit ediyor. Genellikle seyyar satıcı ve pazar esnafının kullandığı bu poşetler, pet şişe, kova ve tıbbi atık gibi maddelerin toplanarak tekrar işlenmesiyle üretiliyor. Artık maddelerin dönüştürülmesi sırasında şeffaflaştırma mümkün olmadığı için koyu tonlarda renklendirme yapılıyor.
Türk Gıda Kodeksi'ne göre, gıda maddelerinin hijyenik olmadan dönüştürülen koyu renkli torbalarda taşınması ve muhafaza edilmesi yasak. Siyah renkli naylon torbaların içinde barındırdığı mikroorganizmalar insan sağlığı açısından ciddi bir tehdit. Ancak şeffaf poşetlere göre daha ucuz olduğu için esnaf bunları tercih ediyor.
Bizde sadece siyah torba yasak
Türkiye'de siyah plastik torbayla mücadelede ilk adım İstanbul Büyükçekmece Belediyesi'nden geldi. Daha sonra Akçay, Bartın, Kocaeli, Kilis, Karasu, Samsun, Edirne belediyeleri de bu poşetleri yasakladı. İl ve ilçelerde, birbiri ardına gelen yasaklamalardan sonra, geçen eylül ayında Türkiye Belediyeler Birliği, encümen kararıyla ülke genelinde siyah poşet kullanımını toptan yasakladı.
Ancak bu sevindirici gelişmeye rağmen, halen bakkallarda ve pazarlarda siyah naylon torba kullanımına devam ediliyor. Tüketici dernekleri, yerel yönetimlerin pazaryerlerini denetleyip tüketiciyi kesekâğıdı kullanımına yönlendirmesinin önemine dikkat çekiyor.
Bir plastik torbanın kaliteli olup olmadığını kokusundan ve dokunulduğunda çıkardığı sesten anlamak mümkün. Kaliteli poşet kırıştırırken ses çıkarıyor. Kalitesiz poşetlerde katlandığında bu sesi duymak mümkün değil. Ayrıca kaliteli poşet kokusuz oluyor, kalitesizlerinse yaydığı kötü bir koku var.
Çukurova Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin yaptığı araştırmaya göre kanserojen madde içeren siyah poşetlerin, doğada çözülmesi 1000 yıldan fazla zaman almakta. Mücadeleci çevre örgütlerinin yıllar süren girişimleri zaman zaman sonuç veriyor, ancak halen plastik poşetlerin sadece yüzde 1'i geri dönüştürülüyor, yüzde 99'u yüzlerce yıl doğada kalıyor.
PLASTİK VE KÖPÜKTEN YAPILAN BARDAK VE TABAKLAR
Çay ve kahve gibi içeceklerin konulduğu plastik ve köpükten yapılan bardakların sıcak bir maddeyle temas ettiğinde sıvı içerisine kanserojen madde bıraktığı bildirildi
Türkiye'nin, anayasasında da yer aldığı gibi çevre sağlığına önem veren ülkeler arasında olduğunu belirterek, günlük uygulamalarda bilinen ya da bilinmeyen birçok madde veya uygulamanın insan sağlığına zarar verebildiğini kaydetti
Plastik tabaklar, bardaklar ve bu bardaklarda tüketilen çay, kahve veya sıcak içecekler konusunun üzerinde ciddi olarak durulması gereken konulardan biridir ''Plastiklerin aslında gıda ambalajı ve sunuş aracı olması günümüzde geniş bir kullanım alanı bulmuştur Gıdanın, kimyasal ve bakteriyolojik bulaşmaması çok önemlidir Temizlik ve kolay uygulanımı nedeniyle plastik bardaklar, mutfak eşyaları geniş kullanım alanı bulmuştur Ayrıca plastik bardakların kolay taşıma ve tüketim kolaylıkları da bulunmaktadır Ancak, herhangi bir saklama veya servis kabının, yiyeceğin kalite ve tadını değiştirmemesi, insan sağlığı açısından toksik bir tehlike yaratmamış ve gıda ile temasta bulunacak nitelikte olmaması gerekir ''
-KANSER TEHLİKESİ-
Plastik bardaklar içerisine konulan 70-90 derece sıcaklığındaki içeceklerin, içinde bulunduğu plastik malzemeyi ısı etkisiyle çözüp monomerlerine ayırdığını belirterek, bunun tehlikeli sonuçlara yol açtığını bildirim Monomerlerin insan sağlığına zararlarının bulunduğunu bilelim. ''Bu monomerler tehlikeli kanserojen malzemelerdir Köpük bardakların ısıya dayanıklılığı daha yüksektir Ancak, daha yüksek ısıdaki sıvılar bu materyalin de çözünmesini sağlayabilir Bu durumda yine monomerik gruplar sıvıya geçecek ve oral (ağız) yolla bünyeye toksik madde alımı gerçekleşir Şu anda plastik bardaklardaki sıcak içeceklerin bazı kimyasal reaksiyonlara yol açtığını biliyoruz Plastik ve köpükten imal edilen bardaklardan uzun süre sıcak sıvı içenler kanser tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir ''
-KAĞIT BARDAK KULLANIMI-
Plastik ambalaj maddesinin diğer bir zararının da meydana getirdikleri katı atık olduğunu ifade ederek, nüfus artışı, sanayileşme ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi gibi faktörlerin ''kullan-at'' türü ambalajların aşırı tüketimine yol açtığını bildirdi Plastik maddelerin çevreden yok olması için uzun yıllar gerekir. ''Bu da gerek çöp alanlarında artık hacminin artmasına gerekse ham madde ve kaynak israfına neden olmaktadır Plastik bardakların insana verdikleri zararı bu açıdan da ele almak gerekir Plastik bardaklar yerine kağıt bardak uygulaması önerilebilir Kağıt bardaklar, sağlık ve atık maddenin geri dönüşümü açısından insan sağlığına daha uygundur''
SONUÇ OLARAK ;HARUN KARA diyor ki:
Bir çok ülkede insan ve çevre sağlığı açısından plastik ve köpük bardak yerine kağıt (karton) bardaklar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Plastik bardak, tabak ve malzemelerin sıcak yiyecek ve içecek tüketiminde kullanılması sağlığa sakıncalıdır. Plastik bardağın içine konularn 70-90 derece sıcaklığındaki içecek polimer (plastik) malzemeyi ısı etkisi ile çözerek monomerlerine ayırır. Monomerler ise insan için tehlikeli ve kanserojen bir maddedir.
Plastik bardaklara alternatif olarak görülen köpük bardağın ısıl dayanılıklığı plastiğe göre daha fazla olsada gözenekli yapısı nedeniyle 100 derecedeki sıvılar bu maddenin çözünmesini sağlayabilir. Sonuç olarak monomerik madde yine sıvıya geçeceğinden insan sağlığı için tehlike oluşturur.
Sıcak su ile en az ilişki içerisinde olan malzeme ise plastik ve köpüğe alternatif olan kağıttır. İnsan sağlığı ve çevreyi koruma adına geri dönüşümü olan kağıt bardak, bir çok ülkede sıcak ve soğuk her türlü içeceğin satışında tercih edilmektedir. Özellikle ABD ve AB’de kağıt bardak yaygın olarak kullanılır. Ülkemizde ise henüz kağıt bardak kullanımı yeteri kadar itibar görmemektedir.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN , PLASTİKTEN UZAK DUR.!
ABD'nin New York kentinde de Şehir Konseyi 5 bin ve daha fazla metrekareden büyük ya da beşten fazla şubesi olan mağazalar için plastik torba geri dönüşüm kutusu yerleştirme zorunluluğu getirdi. Ayrıca tüm şehirde geri dönüşümü olmayan plastik poşet kullanımını yasakladı. Poşetlerin yanına, 'Lütfen geri dönüşüm sistemine katılmak için bu torbayı geri getirin' yazmak zorunlu kılındı. Ülkede San Francisco, Oakland ve Kaliforniya'da plastik torbalar zaten yasak.
Plastiklerin zararları büyük
Geri kazanılamayan plastik poşetler su kaynakları ve çöp sahalarında önemli yer kaplıyor. Özellikle atık maddeden üretilen siyah torbalar, insan sağlığını tehdit ediyor. Genellikle seyyar satıcı ve pazar esnafının kullandığı bu poşetler, pet şişe, kova ve tıbbi atık gibi maddelerin toplanarak tekrar işlenmesiyle üretiliyor. Artık maddelerin dönüştürülmesi sırasında şeffaflaştırma mümkün olmadığı için koyu tonlarda renklendirme yapılıyor.
Türk Gıda Kodeksi'ne göre, gıda maddelerinin hijyenik olmadan dönüştürülen koyu renkli torbalarda taşınması ve muhafaza edilmesi yasak. Siyah renkli naylon torbaların içinde barındırdığı mikroorganizmalar insan sağlığı açısından ciddi bir tehdit. Ancak şeffaf poşetlere göre daha ucuz olduğu için esnaf bunları tercih ediyor.
Bizde sadece siyah torba yasak
Türkiye'de siyah plastik torbayla mücadelede ilk adım İstanbul Büyükçekmece Belediyesi'nden geldi. Daha sonra Akçay, Bartın, Kocaeli, Kilis, Karasu, Samsun, Edirne belediyeleri de bu poşetleri yasakladı. İl ve ilçelerde, birbiri ardına gelen yasaklamalardan sonra, geçen eylül ayında Türkiye Belediyeler Birliği, encümen kararıyla ülke genelinde siyah poşet kullanımını toptan yasakladı.
Ancak bu sevindirici gelişmeye rağmen, halen bakkallarda ve pazarlarda siyah naylon torba kullanımına devam ediliyor. Tüketici dernekleri, yerel yönetimlerin pazaryerlerini denetleyip tüketiciyi kesekâğıdı kullanımına yönlendirmesinin önemine dikkat çekiyor.
Bir plastik torbanın kaliteli olup olmadığını kokusundan ve dokunulduğunda çıkardığı sesten anlamak mümkün. Kaliteli poşet kırıştırırken ses çıkarıyor. Kalitesiz poşetlerde katlandığında bu sesi duymak mümkün değil. Ayrıca kaliteli poşet kokusuz oluyor, kalitesizlerinse yaydığı kötü bir koku var.
Çukurova Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin yaptığı araştırmaya göre kanserojen madde içeren siyah poşetlerin, doğada çözülmesi 1000 yıldan fazla zaman almakta. Mücadeleci çevre örgütlerinin yıllar süren girişimleri zaman zaman sonuç veriyor, ancak halen plastik poşetlerin sadece yüzde 1'i geri dönüştürülüyor, yüzde 99'u yüzlerce yıl doğada kalıyor.
PLASTİK VE KÖPÜKTEN YAPILAN BARDAK VE TABAKLAR
Çay ve kahve gibi içeceklerin konulduğu plastik ve köpükten yapılan bardakların sıcak bir maddeyle temas ettiğinde sıvı içerisine kanserojen madde bıraktığı bildirildi
Türkiye'nin, anayasasında da yer aldığı gibi çevre sağlığına önem veren ülkeler arasında olduğunu belirterek, günlük uygulamalarda bilinen ya da bilinmeyen birçok madde veya uygulamanın insan sağlığına zarar verebildiğini kaydetti
Plastik tabaklar, bardaklar ve bu bardaklarda tüketilen çay, kahve veya sıcak içecekler konusunun üzerinde ciddi olarak durulması gereken konulardan biridir ''Plastiklerin aslında gıda ambalajı ve sunuş aracı olması günümüzde geniş bir kullanım alanı bulmuştur Gıdanın, kimyasal ve bakteriyolojik bulaşmaması çok önemlidir Temizlik ve kolay uygulanımı nedeniyle plastik bardaklar, mutfak eşyaları geniş kullanım alanı bulmuştur Ayrıca plastik bardakların kolay taşıma ve tüketim kolaylıkları da bulunmaktadır Ancak, herhangi bir saklama veya servis kabının, yiyeceğin kalite ve tadını değiştirmemesi, insan sağlığı açısından toksik bir tehlike yaratmamış ve gıda ile temasta bulunacak nitelikte olmaması gerekir ''
-KANSER TEHLİKESİ-
Plastik bardaklar içerisine konulan 70-90 derece sıcaklığındaki içeceklerin, içinde bulunduğu plastik malzemeyi ısı etkisiyle çözüp monomerlerine ayırdığını belirterek, bunun tehlikeli sonuçlara yol açtığını bildirim Monomerlerin insan sağlığına zararlarının bulunduğunu bilelim. ''Bu monomerler tehlikeli kanserojen malzemelerdir Köpük bardakların ısıya dayanıklılığı daha yüksektir Ancak, daha yüksek ısıdaki sıvılar bu materyalin de çözünmesini sağlayabilir Bu durumda yine monomerik gruplar sıvıya geçecek ve oral (ağız) yolla bünyeye toksik madde alımı gerçekleşir Şu anda plastik bardaklardaki sıcak içeceklerin bazı kimyasal reaksiyonlara yol açtığını biliyoruz Plastik ve köpükten imal edilen bardaklardan uzun süre sıcak sıvı içenler kanser tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir ''
-KAĞIT BARDAK KULLANIMI-
Plastik ambalaj maddesinin diğer bir zararının da meydana getirdikleri katı atık olduğunu ifade ederek, nüfus artışı, sanayileşme ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi gibi faktörlerin ''kullan-at'' türü ambalajların aşırı tüketimine yol açtığını bildirdi Plastik maddelerin çevreden yok olması için uzun yıllar gerekir. ''Bu da gerek çöp alanlarında artık hacminin artmasına gerekse ham madde ve kaynak israfına neden olmaktadır Plastik bardakların insana verdikleri zararı bu açıdan da ele almak gerekir Plastik bardaklar yerine kağıt bardak uygulaması önerilebilir Kağıt bardaklar, sağlık ve atık maddenin geri dönüşümü açısından insan sağlığına daha uygundur''
SONUÇ OLARAK ;HARUN KARA diyor ki:
Bir çok ülkede insan ve çevre sağlığı açısından plastik ve köpük bardak yerine kağıt (karton) bardaklar yaygın olarak kullanılmaktadır.
Plastik bardak, tabak ve malzemelerin sıcak yiyecek ve içecek tüketiminde kullanılması sağlığa sakıncalıdır. Plastik bardağın içine konularn 70-90 derece sıcaklığındaki içecek polimer (plastik) malzemeyi ısı etkisi ile çözerek monomerlerine ayırır. Monomerler ise insan için tehlikeli ve kanserojen bir maddedir.
Plastik bardaklara alternatif olarak görülen köpük bardağın ısıl dayanılıklığı plastiğe göre daha fazla olsada gözenekli yapısı nedeniyle 100 derecedeki sıvılar bu maddenin çözünmesini sağlayabilir. Sonuç olarak monomerik madde yine sıvıya geçeceğinden insan sağlığı için tehlike oluşturur.
Sıcak su ile en az ilişki içerisinde olan malzeme ise plastik ve köpüğe alternatif olan kağıttır. İnsan sağlığı ve çevreyi koruma adına geri dönüşümü olan kağıt bardak, bir çok ülkede sıcak ve soğuk her türlü içeceğin satışında tercih edilmektedir. Özellikle ABD ve AB’de kağıt bardak yaygın olarak kullanılır. Ülkemizde ise henüz kağıt bardak kullanımı yeteri kadar itibar görmemektedir.
KANSERDEN KORUNMAK İÇİN , PLASTİKTEN UZAK DUR.!
Bu Yazı Toplam 9308 Defa Okunmuştur
Yorumlar
Yorumlar, editörlerimiz tarafından onaylandıktan sonra yayınlanır. Kanunlara aykırı, konuyla ilgisi olmayan, küfür içeren yorumlar onaylanmamaktadır.
Henüz bir yorum yapılmamış
Diğer Yazıları
Köşe Yazarlarımız
Çok Okunan Köşe Yazıları
